از جمال شناسی تا زیبا شناسی

این مقاله در پی روشن نمودن تفاوت های جمال شناسی دینی با زیباشناسی مدرن و ارائه راهکارهایی است که هنر را در جایگاه واقعی خود قرار دهد . عالم پیش از مدرن هستی را با دیدگاه مثالی و خیالی می نکریست . در آن عالم که انسان ها غرق در معنویات بودند به جای کلمه زیبایی بیشتر از حسن و جمال بهره می بردند. عناصر این جمال اعم از سمعی یا بصری و ایستا یا پویا ، تنها برانگیزنده احساس نبود . بلکه آنها بیش از هرچیز حقیقی بوده و سرور و ابتهاج حاصل نیز ، از حقیقتشان نشات می گرفت . در آن دوران دین،هنر،حقیقت و زیبایی در آغوش هم بوده و هیچ تفاوتی بین امر مقدس و غیرمقدس وجود نداشت . هنر از امر هنری سرچشمه نمی گرفت . هنرمند فردخاصی نبود ولذت بردن از آثار هنری بر اصول زیباشناسی استوار نبود . هنر انکشاف و بیرون آوردن وجود از پرده حجاب بود و به همبن دلیل به قلمرو پوئیسیس (poiesis) تعلق داشت . در آن دوران هنر یکی از طرق تجلی ساحت الهی بود و کاری را که هنرمند و فن ورز انجام می داد و باعث ظهور بطون می شد نیز زیبا بود . با ورود واژه زیبایی شناسی (aesthetics) در فرهنگ هنر جهانی توسط بومگارتن آلمانی و کشاندن آن به ورطه حسیات و هدف قرار گرفتن تحقیق در حالات احساسی انسان نسبت به موجود زیبا از آن جهت که متعلق احساس انسان می شود ، انقطاع زیبایی و هنر با حقیقت و معرفت به منصه ظهور رسید .