حکمت معماری اسلامی: جستو در ژرف ساخت های معنوی معماری اسلامی ایران

تعریف های گوناگونی به منظور تبیین معماری اسلامی ارایه شده اند ، که اغلب جنبه های مادی و ظاهری موضوع را مورد توجه قرار داده اند . پیشنهاد این مقاله ، رویکرد حکمی به معماری اسلامی است . بر اساس چنین نگرشی آنچه میان مخاطب و پدیدآورنده ی اثر هنری به عنوان واسطه قرار می گیرد ، رسانه ای از آموزه های معنوی و ملکات روح انگیز الهی است . معمار سالکی است که با رشد معنوی و کسب فضایل اخلاقی ، ابزار توسعه ی فیض الهی را در کالبد جهان مادی ممکن سازد . و با کسب شناخت حقیقی از جهان هستی ، به مرتبه فنای فی الله رسیده ، جریان حکمت الهی را در وجود خویش بازپروری می نماید . نگرش حکمی به معماری اسلامی . در اصل نگرش درون زا است ؛ نگرشی که می تواند موجبات بازتعریف یک معماری اسلامی پیشرو را فراهم آورد . آینده معماری اسلامی تنها در سایه چنین رویکردی قابلیت تعریف می یابد ، نگرشی که تبلور عینی آن را می توان در شیوه اصفهانی ، به خوبی مشاهده نمود .