تحلیل روند دمای بیشینه با استفاده از آزمون من- کندال و اسپیرمن در مناطق مختلف ایران

در این پژوهش روند تغییرات زمانی پارامتر دمای بیشینه در مناطق مختلف ایران مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور از داده‌های هواشناسی 33 ایستگاه هواشناسی کشور با دوره آماری 40 ساله (2016-1977) استفاده گردید و با بکارگیری دو آزمون غیرپارامتری من- کندال و اسپیرمن، وجود روند معنی‌دار برای سری‌های زمانی ماهانه، سالانه و فصلی در سطح معنی‌داری 95 درصد مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین جهت کاهش اثر وجود همبستگی ترتیبی بر نتایج آزمون‌ها، از روش tfpw استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که روند تغییرات زمانی دمای بیشینه، برای برخی شهرها افزایشی و برای برخی نیز کاهشی بوده است. بیش‌ترین روند افزایشی و کاهشی دمای بیشینه در مقیاس سالیانه به ترتیب در ایستگاه‌های کرمانشاه با شیب افزایشی 0.063 درجه سانتی‌گراد در سال (یعنی 2.52 درجه سانتی‌گراد) و تربت حیدریه با شیب کاهشی 0.041- درجه سانتی‌گراد در سال (یعنی 1.64- درجه سانتی‌گراد) مشاهده گردید. در ایستگاه‌های مشهد، تبریز، آبادان، اهواز، بوشهر، شیراز، کرمانشاه و یزد روند دمای بیشینه در هر سه مقیاس زمانی ماهانه، سالیانه و فصلی افزایشی بود. مقایسه عملکرد و توان دو آزمون در سطح معنی‌دار آماری نشان داد که در بیش‌تر موارد تطابق قابل توجهی در آشکارسازی روند دمای بیشینه توسط دو آزمون وجود داشت.

trends analysis of maximum temperature by using mann-kendall and spearman tests in various regions of iran

in this research, temporal trends of maximum temperature values were investigated in various regions of iran. for this purpose, the meteorological observations collected from 33 high quality meteorological sites for a 40-year period (1977-2016) were used and statistically significant tmax trends in the monthly, seasonal and annual time basis were detected by the non- parametric mann-kendall and spearman tests at confidence level of 95%. for eliminating the effect of serial correlation on test results, the trend free pre-whitening (tfpw) approach was applied. the results indicated that the tmax trends for some sites were increasing (positive) but for some sites showed decreasing (negative) trends. the highest positive and negative trend on the annual time scale occurred at kermanshah and torbat heydarieh, respectively. the positive trend of tmax on the monthly, seasonal and annual time scale was observed at mashhad, tabriz, abadan, ahvaz, boshehr, shiraz, kermanshah and yazd sites. in general, the performances and capabilities of mann-kendall and spearman tests were consistence at verified confidence level.