عدالت اجتماعی کارگزاران در نامه‌های نهج‌البلاغه (رویکرد مخاطب محور)

عدالت، آرمان والای بشری در طول تاریخ بوده است و امام علی علیه السلام، سمبل برجسته عدالت هستند که آن را در حیات فردی و اجتماعی متجلی کردند. با وجود اینکه درباره عدالت در سیره آن حضرت، پژوهش‌های بسیار انجام شده است، اما این مسئله همچنان نیازمند بررسی است. این پژوهش تلاش دارد تا با نگاهی مخاطب‌محور، مسئله عدالت اجتماعی را در نامه‌های آن حضرت به کارگزارانشان بررسی نماید و از روش تحلیل مضمون و نرم‌افزار maxqda برای دستیابی به این هدف بهره برده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که عدالت اجتماعی در کارگزاران، با توجّه به کیستی مخاطب، به دو سطح کلانِ تحت لوای حکومت و خارج از لوای حکومت قابل تقسیم است. بخش تحت لوای حکومت به دو دسته فرادست و فرودستِ کارگزار تقسیم می‌شود که متناسب با آن وظایفی برای کارگزار تعیین شده است.  مهمترین وظیفه کارگزار نسبت به فرادست خود اطاعت‌ و فرمان‌پذیری است. سطح فرودست نیز به دو بخش کارگزاران و رعیت تقسیم می‌شود که هریک دارای مضامین پایه متعدد هستند. سطح کلان خارج از لوای حکومت که اشاره به دشمنان آشکار دارد، خود از چهار مضمون پایه شدت در برابر دشمن، اصول جنگ با دشمن، اصول صلح با دشمن و اصول هم‌پیمانی با دشمن تشکیل می‌شود.

social justice of agents in letters of nahj al-balaghah (audience-oriented approach)

justice has been a high human ideal throughout history, and imam ali (as) is a prominent symbol of justice who manifested it during his individual and social life. many studies have been done about justice in his life, yet this issue still needs to be investigated. this research examines social justice in the imam ali (as) letters through an audience-oriented approach. to this end, a thematic analysis method and maxqda software were used. the research findings indicate that social justice among agents according to its audiences can be divided into two primary levels: under the government and outside the government. the government section is divided into two categories, upstream and downstream of the agent, and duties are assigned to the agent accordingly. the most important responsibility of an agent is to obey his superiors. the lower level is also divided into two sections, agents and vassals, each of which has several basic themes. the macro-level outside of the government refers to obvious enemies and includes four basic themes of intensity against the enemy: the principles of war against the enemy, the principles of peace with the enemy, and the principles of alliance with the enemy.