سبک‌شناسی لایه آوایی و واژگانی خطبه 221 نهج البلاغه

سبک‌شناسی لایه‌ای، یکی از شیوه‌های بررسی آثار ادبی به‌شمار می‌رود. در این روش متن به لایه‌هایی تقسیم شده، با بررسی لایه‌های آن، به مطالعه و بررسی متن پرداخته می‌شود. آواها و واژه‌های به‌کار گرفته شده در یک متن از لایه‌های مهم در فصاحت و شیوایی آن به‌شمار می‌رود. نهج البلاغه دارای سبک ادبی و کلامی شیوا و بلیغ است که واکاوی و بررسی لایه‌های سبکی موجود در این کتاب ارزشمند می‌تواند از مفاهیم والا و نهفته و زیبایی‌های موجود در آن پرده بردارد. خطبۀ 221 نهج البلاغه با محوریت اخلاقی به بیان برحذر داشتن  از غفلت، شرح حال گذشتگان، احوال مردگان و عبرت از آنان می‌پردازد. مقالۀ حاضر به بررسی دو لایۀ آوایی و واژگانی به شیوه توصیفی تحلیلی در خطبۀ مذکور پرداخته است. موسیقی و آهنگ ناشی از تکرار آواها و سجع و جناس موجود در خطبه در لایۀ آوایی بر زیبایی محتوایی متن افزوده است و استفاده از واژه‌های مترادف و متضاد و تلفیقی از واژگان انتزاعی و عینی هم‌سو با مضامین خطبه و همچنین بسامد بالای جمع مکسّر کثرت، از ویژگی‌های بارز در لایۀ واژگانی است.

Phonetic and Lexical Stylistics of the Sermon 221 of Nahj al-Balaghah

Linguistic stylistics is counted one of the methods for studying literal works. In this method linguistic levels including phonology, morphology, lexicology, rhetoric and syntax. In this kind of stylistics, the euphony and words used in a text have been known as two notable agents of its eloquence and beauty. Nahj al-Balaghah, since its appearance, has been known as a text with high degree of eloquence and beauty. Such being the case, a stylistic study would make eloquent particularities of the book clear. The sermon number 221 of Nahj al-Balaghah includes considerable moral statements preventing ignorance, describing the life of the past generations, the dead states and necessity for thinking on them and their fate. The paper has focused on two linguistic levels of the sermon including phonology and lexicology; the method taken for the study was descriptive and analytical. The music, rhythm and melody originated from frequency of phones, cadence and pun current in phonetic level of the sermon have increased the beauty of the text. Again, using synonymous and antonymous words, a mixture of mental and objective words in harmony with the content of the sermon and frequent usage of irregular plural form, jam`i mukassar, of kathrat may be regarded as a dominant particularity of the sermon.