تبیین نقش و کارکرد ساخت‌واژه‌ها در ترجمه خطبه‌های نهج‌البلاغه

اگر ترجمه و برداشت معنا از متن را به مثابه فرآیندی سلسله وار در نظر گرفته شود، شناخت و تحلیل معنای واژگانی متن به عنوان گام نخست در این حوزه شناخته می شود. در این مرحله، متناسب با نوع و غنای امکانات زبانی، تغییر و تحولاتی که در ساختار واژگان به وقوع می پیوندد، بر پویایی و در عین حال کارایی زبان صحّه می گذارد. این تغییرات ساختاری موجود در بین واژگان یک زبان، نویدبخش تولید معانی متنوعی است که افزون بر اینکه در رشد زبان تاثیر مثبت می گذارد، راهگشای چالش های پرشماری است که صاحبان یک زبان در فرآیند بیان تاملات و افکار خود با آن مواجه هستند. در این میان، شناخت تاثیر تغییرات ساختاری واژگان بر دامنۀ معنایی آن و در نتیجه فهم معنای دقیق متن، مسئله ای است که از ضروریات فن ترجمه به شمار می رود. در این جستار تلاش شده تا با واکاوی برخی از مولفه های ساختاری واژگان خطبه های نهج البلاغه به تغییرات معنایی حاصل از این مولفه‌ها پرداخته شود. تحلیل پنج ترجمه فارسی از این خطبه ها، حاکی از آن است که در برخی موارد، به دلیل نادیده گرفتن چنین تغییراتی از سوی مترجمان، شاهد برابرنهادهای غیردقیق و نادرست در ترجمه های نهج البلاغه هستیم.

A Study of the Roles and Function of Morphemes Structure in the Translations of Nahj ul-Balaghah

Given translation and receiving meaning from a text as a systematic course, understanding and analyzing the meaning of its words would be known as the first stage in the field. In the stage, the changes occurred in words` structure would signify language dynamic state and, at the same time, its applicability appropriately. Current structure changes of the words of a language would produce various meanings leading to development of language and countless challenges of it in expressing one`s thought and ideas. Such being the case, a knowledge of impacts of the changes in its meaning domain and, consequently, perceiving exact meaning of the text would be taken as necessary in translation. In the paper, it has been intended to analyze some structural components of the words in the sermons of Nahj ul-Balaghah and to study the semantic changes of the components. As analysis of five translations of Nahj ul-Balaghah show, in some cases, the translators` lack of attention to the changes has led to incorrect translations.