بررسی منظورشناختی افعال کنشی و قطعی در نهج البلاغه

نظریه کنش کلام یکی از مهم ترین نظریاتی است که بر دو حوزه فلسفه زبان و زبان دین تاثیر گذاشته است؛ این نظریه در تکوین، تکامل، تحلیل کلام و به تبع آن نقش های فعل و پیرو آن جمله ها، نقش به‌سزایی دارد؛ به این صورت که فعل در موارد بسیاری تنها تبادل اطلاعات نمی کند، بلکه معادل خود عمل است. این جستار با روش توصیفی تحلیلی، منظورشناختی کنش های کلامی انشایی و اخباری فرازهایی از چند خطبه و نامه نهج البلاغه امام علی(ع) را بر اساس نظریه «کنش گفتار» آستین و الگوی کنشی «پنج گانة» سرل مورد مطالعه قرار داده و تاثیر قدرت معنایی منظوری کلام امام (ع) را در مخاطب تبیین می کند. برخی نتایج به‌دست آمده نشان‌دهنده آن است که در خطبه‌ها و نامه‌های بررسی‌شده، پاره گفتارهای دارای کنش اظهاری وجه غالب آن بوده و کاربرد کنش ترغیبی بیش از کنش عاطفی و کنش های اعلامی و تعهدی در مرحله پایین تری قرار دارند. دلیل کاربرد زیادِ کنش های اظهاری و ترغیبی را می توان در شرایط سیاسی و اجتماعی روزگار ولایت امیرمومنان(ع) جستجو کرد.

A Study on Pragmatics of Dynamicand Constative Verbs in Nahj ul-Balaghah

The theory of speech act is known as one of the most notable theories of impact in philosophy of language and language of religion. It has a considerable part in appearance, development and analysis of speech and, following it, in the roles of verbs and sentences; so that in many cases a verb does not carry ideas only but it is just the very action. The paper, using a descriptive analytical method, has studied speech actions of declarative and non-declarative sentences in some of Imam`s sermons and letters on the basis of Austin`s theory of speech action and Searle`s action model and explained the effective power of Imams speech on the addressees. As understood by the study, in most cases, utterances with declarative action have been used and, then, persuasive actions. Emotional and obligatory actions haven less. Such an application has been due to the political and social conditions during Imam`s rule.