تاریخ ‌گذاری حدیث سیلان نفس نبی در دست علی علیه السلام به روش تحلیل اِسناد

در بخشی از خطبه 197 نهج‌البلاغه، علی علیه السلام به توصیف لحظات آخر عمر رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم پرداخته‌اند: «لقد قُبضَ رسول‌الله  صلی الله علیه و آله و سلمو اِنّ راسه لَعلی صدری و لقد سالَت نفسه فی کفّی، فَاَمْرَرْتُها علی وجهی»   وجود ابهامات متنی و سندی در عبارات مذکور، موجبات نیاز به اعتبارسنجی و بررسی روشمندِ آن را فراهم ساخته است. روش کار ما در این مقاله، تاریخ ‌گذاری یا کرونولوژی  با رویکرد اِسناد - متن است. بر اساس این روش با پردازش متون مشابه و دسته بندی آنها در جداول مجزّا، رسم شبکه عنکبوتی، تعیین حلقه مشترک، خاستگاه و سیر تطّور روایت را کشف و پی‌جویی نموده‌ایم. برای پی بردن به صحت و سقم روایت، توجه به اولین منبعی که حاوی مضمون سیلان نفس نبی  صلی الله علیه و آله و سلم بوده و اینکه چگونه و چطور به منابع دیگر راه یافته است از اهمّ مباحث این مقاله است. در مرحله بعد تفقّه در متن، احوال راویان و ارتباط آن ها با یکدیگر و انگیزه ها و علل تحریف، مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت با دلایل کافی، ضمن اشاره به مسبّب این امر و منشا اختلاف (صدقه بن سعید) ، رای به شدت استبعاد این جمله به معنای خاص داده‌ایم.

Choronology of the hadith of Silan-e Nafs-e Nabi in Imam Ali’s (AS) hand using document analysis

In Nahj al-Balaghah sermon 197, Ali (AS) described the last moments of the Prophet Muhammad’s (PBUH) life in &w laqad qubid rasul alllah w ’inn rasah laealaa sadri w laqad salat nafsuh fi kaffi, fa’amrartuha ealaa wajhi.& Due to the textual and documentary ambiguities in the mentioned hadith, the present article has validated and examined this seremon. Our approach in this paper is document -text chronology. Based on this method, by analyzing similar texts and classifying them in separate tables, we drew a spider web, determined the common loop, and investigated the evolution of narrative. To understand the accuracy of the narration, paying attention to the first source that contains the theme of the hadith of Silan-e Nafs-e Nabi and how this source has found its way to other sources is one of the most important purposes of this article. In the next stage, the narations of the narrators and their relationships with each other, motives, and causes of distortion were investigated. As a final point, with sufficient reasons, while pointing out the cause of distortion and the source of the dispute (Sadiqah Ibn Saeed), finally we concluded that apparent meaning is unlikely and its specific meaning should be sought.