«تبیین ولایت» درون‌مایه‌ی نامه‌های امام علی علیه السلام به مردم براساس روش تحلیل محتوای کیفی

ولایت جایگاه برجسته‌ای در کلام امام علیj دارد و ابعاد مختلف این مساله، در کلام ایشان، تبیین شده است. ﻣﻘﺎﻟﻪ‌ی پیش‌رو با روش تحلیل‌محتوای کیفی و کاربست نرم افزارmaxqda به ﺗﺒﻴﻴﻦ اﻫﻤﻴﺖ و ﺟﺎﻳﮕﺎه ولایت در نامه‌های امام علیj به مردم پرداخته است. بررسی جایگاه ولایت از دیدگاه و مبانی نظری آن حضرت از خلال کلام ایشان می‌تواند راه‌گشای فهم عمیق در این موضوع باشد. داده‌های این پژوهش نامه‌های امام علیj به مردم است. انتخاب نامه‌ها از میان کلام حضرت از این‌روست که نامه‌ها اسنادی ثبت شده‌اند و از قابلیت اعتماد بالایی در  تاریخ‌نگاری برخوردارند به ویژه اینکه بعد از انتخاب آن‌ها به عنوان جامعه‌ آماری بر اساس صحت سند، قدمت آن و.. اعتباریابی شده‌اند. این نامه‌ها در نرم‌افزارmaxqda  کدگذاری شده و بر اساس اشتراکات موجود در بین آن‌ها تحت عنوان مقوله‌های مختلف تقسیم‌بندی شده‌اند. این مقوله‌ها همان روش‌های تربیتی اسلام در تحقق عدالت اجتماعی هستند. وجه اشتراک اکثر این مقوله‌ها تبیین ولایت است که این موضوع نشان از جایگاه و اهمیت مسئله ولایت از دیدگاه و مبانی نظری آن حضرت دارد. حضرت در تبیین ولایت، روش‌های تحکمی و برتری جویانه چون روش امر و نهی، تهدید و سرزنش را مناسب ندانسته‌اند و بیشتر از روش‌هایی که به ایجاد یا تقویت شناخت در مخاطب منجر شود  مانند روش آگاهی‌بخشی و استدلال بهره گرفته‌اند.واژگان کلیدی

People based on Qualitative Content Analysis Method

Guardianship has a prominent place in the words of Imam Ali (AS), and various aspects of this issue have been explained in his words. Through qualitative content analysis and MAXQDA software, the present study studied the importance and place of guardianship in the letters of Imam Ali (AS). Examining the guardianship position through Imam’s words and theoretical foundations can open the way to a deep understanding of this matter. The data of this research are Imam Ali (AS) letters to the people.  Letters were selected as they are registered documents and have high historiography reliability, especially after being selected as a statistical population based on their authenticity, date, etc. These letters were encoded in MAXQDA software and divided into different categories based on their similarities. These categories were the same Islamic educational methods in the realization of social justice. These categories enjoyed standard bases in explaining the guardianship, which shows the position and importance of the guardianship issue from the Imam’s perspective and theoretical foundations. In explaining the guardianship, Imam did not consider authoritarian and superior methods such as commanding and forbidding, threatening, and blaming, and mostly used the methods that lead to creating or strengthening cognition in the audience, such as informing and reasoning.