بررسی منشاء تصوّر قدرت سیاسی در تفکر اسلامی با تاکید بر امامت علی علیه السلام

هدف پژوهش حاضر بررسی شیوه‌ی تفکر شیعی در تمایز با تفکر اهل‌سنت در خصوص مبانی، اصول، قواعد و پیش‌فرض‌های قدرت سیاسی بود. در این راستا، با روش توصیفی – تحلیلی، قدرت سیاسی در تفکر امامت شیعی با تاکید بر امامت علی علیه السلام و در تفکر امامت سنی با تاکید بر رویکرد خاص اهل‌سنت به مساله‌ی خلافت مورد بررسی قرار گرفت. در مجموع پیرامون تمایز معنای امامت در میدان معنایی شیعه و سنی می‌توان گفت که نزد اهل‌سنت، امامت به معنای خلافت در نظر گرفته شده است. شیوه‌ی استدلال اهلِ‌سنت بر حکومت و قدرت سیاسی، عموماً بیرون شریعت و مستند به عرف و ضرورت‌های عقلی است، هرچند که از شریعت بر نظریه‌ی قدرت، استشهاد و موید می‌آورند. در مقابل، در تفکر شیعی، امامت مجموعه‌ نقش‌هایی است که حول ولایت و مرجعیت دینی امام در نظر گرفته می‌شود و قدرت سیاسی یکی از آن نقش‌ها خواهد بود. زمانی که مرجعیت دینی به عنوان وجه جامع مناصب امام در نظر گرفته شود، ولایت و مرجعیت سیاسی نیز حقِ امام معصوم خواهد بود. در این صورت، تصویر جدایی شئون امامت ازجمله زعامت و رهبری سیاسی جامعه از جایگاه مرجعیت دینی امام، نادرست است.

Investigating the Origin of the Idea of Political Power in Islamic Thoughtwith Emphasis on the Imamat of Ali (A.S.)

The present study aimed to investigate the Shiite way of thinking compared to the Sunni way of thinking regarding principles, rules, and presuppositions of political power. Therefore, political power in the thinking of Shiite Imamate emphasizing Imamat of Ali (A.S.) and Sunni Imamat emphasizing Sunnis’ specific approach to the caliphate was investigated through the descriptive analytical method. Concerning the difference between the meaning of Imamat in the Shiite and Sunni, according to Sunnis, Imamat means caliphate. The Sunni way of arguing for government and political power is generally outside the Shari’a and is based on custom and intellectual necessity. However, Shari’a is based on the theory of power. On the other hand, in Shiite, the Imamat is a set of roles about the Imam’s guardianship and religious authority, and political power will be one of those roles. When religious authority is considered a comprehensive aspect of the Imam’s positions, guardianship and political authority will also be the Infallible Imam’s right. In this case, the image of the separation of the Imamate’s affairs, including the leadership and political leadership of the society from Imam’s religious authority, is incorrect.