تبیین مولفه‌های عدالت در حکومت حضرت علی علیه السلام (با تاکید بر سیره نظامی)

حقوق متقابل حکومت و مردم از جمله مواردی است که دغدغه ذهنی بسیاری از حاکمان و دولتمردان بوده است؛ اما با این وجود مشاهده آن در بُعد عملی بسیار ناچیز و محدود می‌باشد. با مراجعه به سیره و سخنان حضرت علی علیه السلام به خوبی می‌توان مصادیق عدالت را در بعد نظامی آن مورد بررسی و ارزیابی قرار داد و به نتایج قابل توجهی دست یافت. علی بن ابی طالب علیه السلام در دوره کوتاه مدت حکومت خود با خودداری از عوام فریبی به دنبال رعایت عدالت بوده است؛ زیرا آن حضرت با توجه به اصل اساسی حاکمیت اسلامی معتقد بودند که انسان‌ها برابر و مساوی آفریده شده‌اند و برتری عرب بر عجم را بر اساس کلام قرآن باطل دانستند. همچنین ایشان در تقابل با مخالفان سیاسی خود نیز هیچ گاه از عدالت سیاسی عدول نکردند و با توجه به عهدشکنی و خودداری آنان از بیعت آنان را وادار به بیعت نکردند. تبیین، ارزیابی و بازنگری سیره سیاسی نظامی امام علی علیه السلام با تکیه بر نهج البلاغه از آن جهت می‌تواند قابل تامل باشد که ضمن مقایسه سیره عملی ایشان با سایر زمامداران، از آن به عنوان معیار جهت جامعه امروز استفاده کنیم. نظر به اهمیت موضوع این پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای می‌باشد.

Explaining the Components of Justice in the Government of Imam Ali(A.S.)) Emphasis on Military Manners)

The government and the people’s reciprocal rights are among the issues that have been a mental concern of many rulers and statesmen; However, its observation in practical terms is very small and limited. By referring to the biography and words of Imam Ali (A.S.), it is possible to examine and evaluate the examples of justice in its military dimension and achieve significant results. In the short period of his governance, by refraining from democratization, Ali (A.S.) sought justice. According to the basic principle of Islamic sovereignty, he believed that human beings are created equal, and the supremacy of the Arabs over the non Arabs as maintained by the Qur’an is null and void. In the face of his political opponents, he never deviated from political justice. He did not force them to pledge allegiance due to their breach of covenant and refusal to pledge allegiance. Explaining, evaluating, and reviewing the political military life of Imam Ali (A.S.), relying on Nahj al Balaghah, can be considered because while comparing his practical life with other rulers, we can use it as a criterion for today’s society. Due to the importance, this research is descriptive analytical and relies on library resources.