تبیین افتخارات حضرت علی علیه السلام در نهج‌البلاغه و واکاوی چرایی آنها

در تاریخ عرب همواره عنوانی بنام مفاخر به چشم می‌خورد. از لابلای شعر که دیوان عرب است به خوبی این سنت مشهود است و می‌توان درخلال آن به نوع این تفاخر، علت آنها، اهداف و غایات گوینده آن پی برد. نزول قرآن تاحدی بار منفی این سنت را کاست و از تفاخر مذموم نهی فرمود. هرچند این رسم دیرین پس از اسلام کمرنگ شد اما در خلال اشعار و اقوال برخی، هنوز هم به چشم می‌خورد.یکی از مکتوبات منثور که در آن عبارات فخرآمیز مشاهده می‌شود، نهج البلاغه است، چه بسا علت آن، اقوال بلاغی موجود در آن است چه، همواره عبارات فخرآمیز در کلام بلیغ تجلی پیدا می‌کند. تبیین چرایی وجود این عبارات در نهج‌البلاغه هدف اصلی این پژوهش است.این مقاله مفاخرات را از اثنای کلام امیرالمومنین علیه السلام در نهج البلاغه استخراج کرده و به بررسی آنها می‌پردازد. پس از بررسی شرایط زمانی و مکانی اقوال، علت مباهات حضرت در همه آنها مشخص و تبیین گردید؛ اولین علت آن ارائه ملاک و معیاری صحیح برای تفاخر است که حضرت این ملاکها را در خلال کلام خود می‌آورند. امیرالمومنین علیه السلام درهمان بستر فرهنگی عصر نزول توانستند به منظور تغییر انگاره فرهنگی تفاخر، از طرفی ملاکهای تفاخر را از نظر معنایی متحول کنند و از طرفی آنها را وسعت بخشیده، به ارائه ملاکهایی بپردازند که پیش از آن مرسوم نبوده است. از سویی دیگرحضرت تحت شرایطی خاص تنها راه برای تحریک مردم به سوی اهداف مدنظر خود (که معمولا تحریک مردم بر جهاد و تلاش برای تاثیر موعظه در آنها بود) را دربرشمردن فضایل خود و مباهات بدان دانسته‌اند.

Explaining the Honors of Imam Ali (A.S.) in Nahj al-Balaghah and Analyzing Their Reasons

There is a title called honors in Arab history. It can be seen in poetry, especially in Arab Diwan. Through this title one can understand the type of boasting, cause, goals, and purpose of the narrator. The revelation of the Qur’an somewhat reduced the negative burden of this tradition and forbade reprehensible pride. Although this ancient custom faded after Islam, it can still be seen in the poems and sayings. One of the prose writings in which the proud expressions are seen is Nahj al-Balaghah, perhaps because of the rhetorical sayings. The main purpose of this research is to explain why these phrases exist in Nahj al-Balaghah. This article extracted the boastings from the words of the Amir al-Momineen (PBUH) and examined them. Then determined and explained their temporal and spatial conditions, the reason for the Imam’s boasting in all of them. The first reason is to present the correct criterion for the boasting that the Imam used during his speech. In the same cultural context of the age of revelation, Amir al-Momineen (PBUH) was able to change the criteria of boasting in terms of meaning to change its cultural concept, besides expand and present criteria that were not common before. On the other hand, Amir al-Momineen (PBUH), under certain circumstances, considered the inclusion of his virtues and boasting about them to motivate people towards his goals (previously, he used to incite people to jihad and influence them by sermon).