رهیافت عدالت مالیاتی در نهج‌البلاغه؛ مقایسه با اصول مالیاتی علم اقتصاد

تحقق جامعه عادلانه  افراد را به استنباط روش‌های رسیدن به آن سوق می‌دهد. بسط عدالت اقتصادی در جامعه نیازمند رعایت همه‌ی جوانب عدالت در اجتماع می‌باشد. بنابراین دولت اسلامی برای  تامین مالی خود نیازمند مالیاتی است که درجمع‌آوری آن، عدالت رعایت شده باشد. با روش توصیفیتحلیلی و با رویکردی جامع مطابق با روش شهید صدر، رهیافت مالیات عادلانه از نظر حضرت علی علیه السلام در نهج‌البلاغه منوط به اجرای اصولی نظیر: توجه به عمران و آبادانی در اخذ مالیات، عدم ایجاد محرومیت ازحقوق مشروع، توجه به دولت مرکزی در مالیات‌ها، خوداظهاری اولیه توسط مودیان و... دانسته شد. با مقایسه رهیافت عدالت مالیاتی از منظر امیرالمومنین علیه السلام با اصول مالیاتی علم اقتصاد، بدست آمدکه: اولا، با تعریف عدالت به معنای قرار گرفتن هر چیز در جای خود، سایر اصول مالیاتی منتزع از اصل عدالت مالیاتی بوده، لذا سرلوحه‌ اصول مالیاتی در دریافت مالیات‌ها در دولت علوی، رعایت عدالت درتمامی جوانب آن است. ثانیا، در نظام اقتصاد اسلامی علوی، اصول مالیاتی دقیق و کاربردی وجود دارد که بسیار کامل‌تر از اصول مدون در علم اقتصاد است. ثالثا، وقتی رهیافت عدالت مالیاتی، با به‌کارگیری تمام جوانب آن، مبنای دولت اسلامی قرار گیرد، علاوه بر رعایت اصول مالیاتی کلاسیک در علم اقتصاد، نواقص آن نیز پوشش داده خواهد شد.

A Comparison of Tax Justice in Nahj al-Balaghah with Principles of Taxation

Achieving a just society leads people to infer ways to achieve it. The development of economic justice in a community requires the observance of all aspects of justice in society. Therefore, the Islamic State needs a tax that just has been observed in its collection. The present study used the descriptiveanalytical method and Shahid Sadr’s comprehensive approach. In this regard, according to Imam Ali (as) in Nahj alBalaghah, attention to development in tax collection, nondeprivation of legitimate rights, attention to the central government in taxes, and initial selfdeclaration by taxpayers are among the factors of fair taxation. Comparing the tax justice approach from the perspective of Amir alMu’minin (AS) with the tax principles of economics, it was found that: First, by defining justice as putting everything in its place, other tax principles go under the principle of tax justice. Therefore, the headline of tax principles in receiving taxes in the Alawite government is to observe justice in all its aspects. Second, there are precise and practical tax principles in the Alawite Islamic economic system that are much more complete than the principles codified in economics. Third, when the tax justice approach and all its aspects are the basis of the Islamic state, not only classical tax principles in economics will be observed; also its shortcomings will be covered.