مقایسه ویژگی‌های پیشوا و حاکم در هفت بزمِ انوشیروان با بوذرجمهر و نهج‌البلاغه

فردوسی در بخش تاریخی شاهنامه از مجالس «بزم» انوشیروان، پادشاهِ ساسانی یاد می‌کند. در پندها و حکمت‌های مختلف و بسیار متنوع در این هفت بزم، شرایط پیشوا از زبان بوذرجمهرِ حکیم را نیز به صورت گسترده بیان می‌کند. به‌نظر می‌رسد توصیه‌های کلّی بوذرجمهر، پندهایی است که دوست دارد انوشیروان آن‌ها را بشنود و به آن‌ها عمل نماید. از دیدگاهِ او پیشوا و حاکم باید جامعِ صفات نیکو و دور از خصلت‌های بد باشد. اهمّیّت این پژوهش با دقّت به اینکه فردی حکیم مانند فردوسی از زبانِ حکیمی دیگر مانند بوذرجمهر ویژگی‌های حاکم را بیان می‌کند، بیشتر بروز خواهد کرد. این توصیه‌ها شباهت‌های زیادی به سخنان امیر مومنان حضرت علی علیه السلام در نهج البلاغه دارد. به‌نظر می‌رسد فردوسی حکیم با بهره‌گیری از نهج البلاغه آن حضرت، ‌علاوه بر پایبندی به اصل داستان‌هایی که جمع‌آوری کرده است‌ به غنا بخشی حکمت‌ها و دغدغه‌های مذهبیش با بهره‌گیری از این سخنان نظر داشته است. تاریخ تاکنون بارها تکرار شده و خواهد شد. تجربه گذشتگان می‌تواند چراغِ راهِ آینده باشد. به‌نظر می‌رسد با عمل به این پندها و حکمت‌ها، حاکم نزد خاص و عام و برای زمان‌های طولانی محبوب و سربلند خواهد شد. این پژوهش از نوع نظری و به روش کتابخانه‌ای به صورت مقایسه بین هفت بزم انوشیروان و حکمت‌های موجود و مشابه آن‌ها با نهج‌البلاغه انجام شده است.

Comparison of a Leader And Ruler’s Characteristics in Seven Feasts of Anoshirvan with Bozorgmehr and Nahj al-Balaghah

In the historical part of the Shahnameh, Ferdowsi mentions the feasts (bazm) of Anooshirwan, the famous Sassanid king. In the manifold wisdom of these seven feasts, Bozorgmehr widely expresses the leader’s conditions. It seems that these general pieces of advice of Bozorgmehr are the ones that he prefers Anooshirwan to hear and follow them. According to this approach, the leader and the ruler must stay away from destructive features and be the source of decent qualities. The importance of this research will be further highlighted by the fact that a wise person like Ferdowsi expresses the characteristics of a ruler using the words of another sage, like Bozorgmehr.  These pieces of advice are very similar to the words of Imam Ali (AS). It seems that Ferdowsi, besides adhering to the essence of his collected stories, also has enriched his religious pearls of wisdom and concerns through Imam’s words. History has been and will be repeated many times. The experience of the past can be a beacon for the future. It is hoped that this research will remind politicians and rulers of wise practice. It seems that by following this advice and wisdom, the ruler will become popular with the public and for a long time. This research has been done theoretically and in a library method by comparing the seven feasts of Anooshirwan and the existing and similar pearls of wisdom in Nahj alBalaghah.