بررسی روایاتِ نفی صفات از ذات الهی و دلالت‌های آن

برخی از مهم‌ترین مسایل کلامی و فلسفی در حوزه اسما و صفات به ماهیّت وجودی و تکوینی صفات و رابطه آن با ذات الهی باز می‌گردد. این مسایل که گاه ذیل عنوان کلی «توحید صفاتی» دسته‌بندی می‌شوند، در هستی‌شناسی دینی اهمیّت بسیار دارند و به‌ویژه در برهه‌ای از تاریخ، مجادلات فراوانی را درباره شرک و توحید در میان اندیشمندان مسلمان برانگیخته‌اند. این‌گونه مباحث را در اصطلاح، مباحث وجودشناختی صفات می‌نامند. این نوشتار قصد آن دارد نشان دهد که بررسی روایت‌های فراوان در این زمینه روشنگر نفی صفات از خداوند بوده، گویای مخلوق‌بودن اسما و صفات الهی است. به دیگر سخن، «صفت» درباره خداوند به‌معنای «نشانه» به‌کار رفته است و موصوف‌بودن خداوند تنها به این معناست که حق‌تعالی این مخلوقات را صفت و نشانه خویش قرار داده، نه چیزی بیش از آن. بنابراین، اسما و صفات [همگی] مخلوق‌اند و مقصود از آنها همان «الله»‌تعالی است که اختلاف سزاوار او نیست.