بررسی روش‌های روایی، اجتهادی، تلفیقی در دستیابی به ‏جداول ترتیب نزول سور قرآن

سبک تفسیر تنزیلی نیازمند دستیابی به جدولی اطمینان‌آور در ترتیب نزول و تنقیح مبانی نظری آن است. پژوهش حاضر درصدد پاسخگویی به این پرسش است که سه روش روایی، اجتهادی و تلفیقی مطرح در دستیابی به جداول ترتیب نزول و دستاوردهای تفسیرنگاران تنزیلی، چگونه قابل ارزیابی است. بررسی توصیفی - ‌تحلیلی این مسئله نشان می‌دهد روش روایی محض به دلیل نیازمندی به مداقۀ سندی و محتوایی، روش اجتهادی محض به دلیل اطمینان‌آورنبودن و اختلاف در نتایج نمی‌تواند راهکاری مناسب در دستیابی به جداول ترتیب نزول باشد؛ اما روش اجتهای به دلیل جمع‎آوری نقاط مشترک در بیان ترتیب‌ سور و آیات و تعیین وجه تمایز آنها، به‌دست‌آوردن سیاق محتوای سوره‌های مورد اتفاق جدول‌ها، مقایسه‎ موارد اختلاف با توجه به سیاق و تعیین نظر معتبر، توجه به ترتیب‌های مختلف در تفسیر سور و ... بعد از بررسی سندی و توثیق راویان آن، و با دقت و تامل در قرائن درونی و بیرونی سور، اختلاف برطرف می‌شود و اعتمادپذیر می‌گردد.

an examination of hadith-based, ijtihadi, and integrative ‎methods in establishing the sequential order of the revelation of quranic surahs

the quranic exegetical style of sequential revelation (tanzīlī) requires the establishment of a reliable table of revelation order and the refinement of its theoretical foundations. this study seeks to address the question of how the three approaches—hadith-based (riwāʾī), ijtihadi, and integrative—proposed for constructing such tables, as well as the contributions of sequential exegetes, can be evaluated. a descriptive-analytical examination reveals that a purely hadith-based approach is inadequate due to the need for rigorous scrutiny of the chains of transmission and content. similarly, the purely ijtihadi approach proves unreliable due to inconsistencies and disagreements in its outcomes. however, the integrative approach, which combines the strengths of both methods, emerges as a viable solution. by identifying shared elements in the arrangement of surahs and verses, distinguishing their differences, analyzing the content of surahs agreed upon in existing tables, and comparing disputed cases in light of context (siyāq), it becomes possible to determine credible accounts. this approach also considers various sequential arrangements in quranic exegesis, thoroughly examines the chains of transmission, authenticates narrators, and carefully analyzes internal and external contextual clues. thus, discrepancies are resolved, resulting in a more reliable framework for establishing the order of revelation.