«هویت یونانی» و «حکمت بحثی» نزد صدرالمتالهین

«تفکر یونانی» از ابتدای ورود به دنیای اسلام همواره مورد توجه متفکران دنیای اسلام بوده است. برخی با پذیرش امکان حصول معرفت عقلی خوداتکا به درون آن تفکر یونانی وارد شدند و سعی کردند تفسیر اجتهادی خودشان را از آن ارائه دهند و برخی دیگر با طرح دوگانگی ذاتی معرفت عقلی خوداتکای ارسطویی با معرفت کشفیِ مبتنی بر آموزه‌های وحیانی بر تفکیک ذاتی آن‌ها تاکید کردند. ملاصدرای شیرازی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین فیلسوفان دنیای اسلام، سعی کرده است در عین تاکید بر حقیقی‌بودن حکمت کشفی‌، با طرح برخی مبانی هستی‌شناختی و با تکیه بر میراث فیلسوفان پیش از خود، اهمیت معرفت‌زایی از طریق قیاس برهانی را نشان دهد و در یک خوانش منحصربه‌فردی نوعی وحدت تشکیکی بین معرفت حاصل از حکمت بحثی و حکمت اشراقی ارائه دهد. نوشتار حاضر با روش تحلیلی سعی دارد جایگاه «هویت یونانی» را نزد ملاصدرا بررسی نماید تا از این طریق، کمکی به درک هویت فلسفه در دوران اسلامی و رابطۀ عقل و وحی در عالم اسلام کرده باشد.

The “Greek Identity” and “Dialectical Wisdom” for Ṣadr al-Mutaʾallihīn

Since its introduction to the Islamic world, “Greek thinking” was always acknowledged by Muslim intellectuals. Some intellectuals entered the Greek thinking after having accepted the possibility of gaining self-sufficient rational knowledge, trying to offer their own speculative interpretation of the Greek thought. Some others believed that there is an essential distinction between Aristotelian self-sufficient rational knowledge and intuitive knowledge based on revelatory doctrines. Mullā Ṣadrā Shīrāzī, as a major philosopher in the Islamic world, insisted on the genuineness of revelatory wisdom, and yet offered certain ontological principles and dew upon the philosophical heritage from his predecessors to show the significant of knowledge coming from demonstrative syllogism, and in a unique reading, he presented a graded unity between knowledge from dialectical wisdom and illuminative wisdom. The present article uses the analytical method to study the place of the “Greek identity” for Mullā Ṣadrā, which is might be helpful for an understanding of the nature of philosophy in the Islamic period and the relation between reason and revelation in the Islamic world.