مبانی شریعت‌گریزی صوفیه

در میان مدعیان عرفان اسلامی کسانی را می‌توان یافت که به شریعت بی‌اعتنا بوده‌اند و گاه این شریعت‌گریزی را بر مبانی و ادله‌ای نیز استوار ساخته‌اند. در این تحقیق که با روش توصیفیتحلیلی و با هدف بررسی برخی انحراف‌ها در میان اهل تصوف و عرفان در پیروی از شریعت صورت گرفته است، به تحلیل سخنان و احوال این گروه پرداخته‌ایم. آنها با مبانی زیر به شریعت‌گریزی دست می‌یازند: الف) حقیقت، بی‌نیاز‌کننده از شریعت است. آنها با اشاره یا به‌تصریح چنین می‌نمایانند که حقیقت‌یافتگان بی‌نیاز از شریعت می‌شوند؛ ب) ولایت اولیا در برابر نبوت انبیاست. برخی از عارف‌نمایان با استناد به احادیثی منسوب به پیامبر، از عصمت اولیا به معنای اباحۀ همۀ امور برای آنان سخن می‌گویند؛ ج) هدفی مقدس، توجیه‌کنندۀ بهره‌گیری از ابزار‌های غیرشرعی است. آنها بر اساس این مبنا، عشق‌بازی مشایخ با نوجوانان زیباروی را نه از روی شهوت نفسانی، بلکه به دلیل رویت جمال الهی در چهرۀ آنان پنداشته‌اند! د) سکر و مستی، عامل خروج از تکلیف است. این مبنا بیش از همه در میان کسانی موسوم به «عقلاء المجانین» جلوه می‌کند که خداوند عقل را از آنان بازستانده و آزادشان ساخته است.

Sharia, tariqa (path), truth, aversion of sharia, guardianship, pederasty, intoxication.

Of alleged Islamic mystics, there are few who have been negligent of sharia and have sometimes established their aversion of sharia on reasons. In this descriptiveanalytic research, I analyze such aversion, aiming to consider certain deviations among the Sufis and mystics from compliance with sharia. Their grounds for aversion of sharia include the following: (a) the truth is not in need of sharia, which is explicitly or implicitly indicated by some of these mystics; (b) the guardian of the saints is contrasted to the prophethood of prophets. Certain pseudomystics cite hadiths attributed to the Prophet to talk of the infallibility of the saints in the sense that everything is permitted for them; (c) a sacred goal justifies the deployment of nonsharia means. Thus, they believe that certain mystics made love to handsome teenage boys not because of personal lusts, but because of seeing the divine beauty in their faces, and (d) intoxication removes religious duties. This applies mostly to the socalled “the sane of the insane” whose reason is taken away from them by God and are thus set free from duties.