بازپژوهی عده در فقه اسلامی با رویکردی بر قوانین کشورهای غیراسلامی (و تطبیق آن)

یکی از احکام فقهی ـ حقوقی که دارای اهداف خاصی است و امروزه با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژیک، در ضرورت یا عدم ضرورت آن بحث‌های زیادی می‌شود، عده است. عده مدت زمانی است که زن تا انقضای آن نمی‌تواند مجدداً ازدواج کند؛ و بر سه نوع است: عده‌ طلاق، فسخ و وفات. با توجه به آن‏که هم در قرآن و هم در روایات از احکام عده سخن رفته است و نیز به این دلیل که هنوز میان صاحب‌نظران متقدم و متاخر در مورد فلسفه‌ تشریع آن، یعنی آگاهی از پاک بودن رحم و عدم بارداری و یا تعبدی بودن عده اختلاف‌نظر وجود دارد، با بررسی قوانین کشورهای اروپایی، آمریکایی و آسیایی می‌توان به این سوال پاسخ داد که آیا با توجه به مسایل روز و امکان آگاهی از پاک بودن رحم توسط پیشرفت‌های پزشکی، این نهاد حقوقی هنوز در آن کشورها ضروری تلقی می‌شود یا خیر. در کشورهای اروپایی و آمریکایی اصل بر عدم عده است؛ لیکن به جهت حاصل شدن مطلوب و تحقق اهداف عده شامل پیشگیری از اختلاط نسب،‌ نفقه و... در قوانین آنان راه‌کارهایی همچون اطاله‌ دادرسی، تفریق جسمانی هنگام رسیدگی به دادخواست طلاق و منع زوجین از ازدواج مجدد به مدت تعیین شده در حکم طلاق، پیش‌بینی شده است.