سنجش نگرش دانشجویان شهر مشهد پیرامون مهریه و تحولات حقوقی آن

مَهر یا کابین مالی است که به‌مناسبت عقد ازدواج، مرد ملزم به دادن آن به زن می‌شود. در نظام حقوق خانواده ایران، زن درجایگاه همسر از امتیازات و حقوق محدودی برخوردار است که مهم‌ترین آن مهریه و نفقه است. در دهه گذشته، قانونگذار و مراجع قضائی جهت تغییر قوانین و مقررات مهریه، تلاش‌های زیادی کرده‌اند. این پژوهش تلاش دارد دیدگاه دانشجویان را درباره وضعیت کنونی و مطلوب مهریه ارزیابی و تحلیل کند و از نتایج این تحلیل برای تعیین رویکرد قانونگذاری مطلوب در این زمینه بهره گیرد. روش پژوهش در این تحقیق توصیفی-پیمایشی و به منظور گردآوری داده ها از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش شامل همه دانشجویان دانشگاه‌های مشهد است که به این منظور 327 پرسش‌نامه صحیح بررسی شد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که درخصوص اولویت زندگی، بااهمیت‌ترین گویه، «اخلاق» و سپس «خانواده» است. درخصوص گویه دلیل و فلسفه تعیین مهریه در زمان ازدواج و همچنین گویه کارکرد آن در عمل در خانواده‌ها، «حمایت مالی از زن پس‌از انحلال نکاح به‌دلیل طلاق یا فوت همسر» در رتبه نخست اهمیت قرار دارد. مهم‌ترین راهکار جهت تغییر وضعیت کنونی مهریه نیز «فرهنگ‌سازی جهت تغییر عادات و رسوم جامعه درزمینه مهریه» و سپس «کاستن از تمایل به تعیین مهریه زیاد از طریق تغییر قوانین به‌منظور افزایش حقوق زنان در روابط خانوادگی» معرفی شده است. به‌این‌ترتیب، رویکرد کنونی مراجع تقنینی و قضائی درباره تغییر قواعد حاکم بر مهریه (عموماً ازطریق کاهش ضمانت اجرای مهریه در فرآیند مطالبه آن) در تقابل آشکار با رویکرد موردانتظار پرسش‌شوندگان این پژوهش است و نشان از بی‌توجهی این نهادها به مطالبات و نیازهای افراد جامعه دارد.

assessing students’ attitudes in mashhad towards dowry (mahr) and its legal developments

mahr, or dowry, is a sum of money or other property that a man is obliged to pay to his wife upon marriage. in the iranian family law system, women, in their role as wives, enjoy certain privileges and rights, the most significant of which are dowry and alimony. consequently, claims for dowry constitute one of the most common and numerous types of lawsuits in family law. over the past decade, legislature and judicial authorities have made considerable efforts to change the rules and regulations of dowry. this research aims to evaluate and analyze students’ attitudes toward the current and ideal status of dowry, and to use the findings to determine an optimal legislative approach in this area. the research employs a descriptive-survey method, utilizing questionnaires for data collection. the statistical population includes all students from universities in mashhad, with 327 valid questionnaires analyzed for this purpose. the research findings indicate that, regarding life priorities, the most significant item is “ethics”, followed by “family”. in terms of the reasons and philosophy behind determining the dowry at the time of marriage, as well as its practical function within families, the primary importance is attributed to “financial support for a woman after the dissolution of marriage due to divorce or the death of her husband”. the most important strategies for changing the current status of dowry are identified as “promoting cultural awareness to change societal customs regarding dowry”, followed by “reducing the tendency to set high dowries through legal reforms aimed at increasing women’s rights in family relationships”. therefore, the current approach of legislative and judicial authorities regarding changes to the rules governing dowry (primarily by reducing the enforcement mechanisms for dowry claims) stands in stark contrast to the expected approach of the study’s respondents, highlighting a disregard by these institutions for the demands and needs of society.