واکاوی مانعیت بدهکاری زوج از بابت مهریه و نفقه از حصول استطاعت برای حج

حق مطالبه مهریه و نفقه، ازجمله حقوقی است که زوجه برعهده زوج دارد. نفقه درزمره دیون زوج است و مهریه نیز در بیشتر مواقع، از حقوق مالی دینی است. گاهی زوج افزون‌بر نفقه و مهریه، دیون دیگری دارد که باید به بستانکاران بپردازد. گذشته از تردیدهایی که درباره تقدم نفقه و مهریه بر دیگر دیون وجود دارد، باید دید آن ‌دو، چه سرنوشتی جهت استطاعت مالی زوج برای حج ایجاد می‏کنند؛ زیرا مهمترین شرط وجوب حج، استطاعت مالی است و یکی از موضوعاتی که می‏تواند تحقق این شرط را با اشکال مواجه سازد، بدهکاری زوج به زوجه ازبابت مهریه و نفقه است. درباره مانعیت دَین از استطاعت مالی چند فرضیه وجود دارد که عبارت‌اند از: مانعیت دین از حصول استطاعت، عدم مانعیت دین از حصول استطاعت و وجوب حج، تزاحم میان دین و حج و تقدم آنی که سبب ایجادش جلوتر بوده است و تخییر میان ادای دین و انجام فریضه حج. روشی که در این پژوهش اتخاذ شده است، شیوه توصیفی تحلیلی است که نتیجه آن عبارت است ازاینکه مشهور فقیهان امامیه، دَین را مانع از تحقق استطاعت می‏دانند؛ اما نظریه درست این است که مکلف در انتخاب دین و تشرف به حج آزاد است.

analyzing the hindrance of husband’s indebtednes due to dowry and alimony to affordability of ḥajj

among the rights of the wife on her husband is the right to demand dowry and alimony. alimony is one of the husband’s debts, and dowry is a religious financial debt right in most cases. sometimes, in addition to alimony and dowry, the husband has other debts that must be paid to creditors. apart from the doubts that exist regarding the priority of alimony and dowry over other debts, it should be consider what fate do they create for the husband’s financial ability for ḥajj, because the most important condition for ḥajj is financial ability, and one of the issues that can challenge the realization of this condition is the husband’s indebtments to his wife due to dowry and alimony. regarding the hindrance of debt from financial ability, there are several hypotheses, which are: the hindrance of debt, choice and non-hindrance, and if debt is a hindrance, either it should be said that the obligee must fulfill his debt and ḥajj is not obligatory on him, or that in this conflict should be preceded by the one that caused it earlier. the method adopted in this research is the descriptive-analytical method, the result of which is that although the famous imamiyyah jurists consider debt as an obstacle to the realization of one’s ability, the correct theory is that one is free to choose one’s debt and visit ḥajj.