خانواده‌های معیار و نوظهور در نظام‌های حقوقی ایران و آمریکا

خانواده در زمان‌های مختلف و جغرافیای گوناگون، معنایی منحصربه ‌فرد داشته که بعضاً در طول زمان، دچار تغییر و تطوّراتی شده است. لذا تبیین ساختار و مفهوم خانواده معیار و همچنین خانواده‌های نوظهور و منحرف از معیار، حائز اهمیّت فراوانی می‌باشد. پیدایش خانواده‌هایی با ساختارهای متفاوت مانند همباشی، خانواده همجنس، ازدواج با خود، ازدواج با اشیا، ازدواج با حیوانات و همچنین خانواده تک‌والد، که از آنها با عنوان خانواده‌های نوظهور و نامتعارف یاد می‌شود، یکی از چالش‌های خانواده در دنیای امروزی است. بررسی‌های صورت‌گرفته نشانگر آن است که تعریف جامعی که خانواده مطلوب اسلامی ایرانی را در نظام حقوقی ایران تبیین نماید، وجود ندارد و همین خلا موجب مصادره این ساختار برای اهداف مورد نظر شده است. مقاله حاضر در نظر دارد ضمن بررسی ساختار و مفهوم خانواده معیار در دو نظام حقوقی ایران و آمریکا، با رویکردی آماری به تبیین ساختار، مفهوم و مصادیق خانواده‌های نوظهور، بالاخص در ایالات متحده آمریکا بپردازد. این تحقیق از نظر روش، از نوع اسنادی کتابخانه‌ای و از حیث هدف، بنیادی کاربردی است. یافته‌های این تحقیق نشان داد که خلا جدّی در تبیین خانواده معیار در قوانین ایران وجود دارد. در مباحث فقه اسلامی و رهنمودهای ژرف مقام معظم رهبری، مولّفه‌های بسیاری برای خانواده معیار در قالب اصول حاکم بر خانواده معرفی شده است؛ لیکن این مولّفه‌ها در اسناد بالادستی و قوانین اجرایی کشور جایگاهی ندارد. از سوی دیگر، تمامی قوانین خانواده آمریکا، چه در سطح فدرال و چه در سطح ایالت‌ها، اگرچه به‌لحاظ کمّی، حجم بالایی دارد، به‌لحاظ محتوایی، با رویکرد اومانیستی و بدون در نظر گرفتن ارزش‌های انسانی می‌باشد. این قوانین تا جایی پیش رفته است که در بسیاری از ایالت‌های آمریکا، خانواده همجنس و دیگر اقسام خانواده‌های نوظهور به رسمیّت شناخته شده‌اند و اعضای آنها حقوق قانونی‌ دارند.