ماهیت شناسی تکلیف معاضدت زوجین در قوانین موضوعه ایران و فقه

علی‌رغم نصّ دو ماده 1108 و 1130 قانون مدنی که صدق ترک معاضدت را به عنوان تخلّف دارای ضمانت اجرا با تردید مواجه می‌سازد، تکلیف معاضدت زوجین؛ منطوقِ ماده 1104 هرگونه تردید در این باب را زائل نموده است. البته ماهیت این تکلیف در میان دکترین حقوق مورد مناقشه واقع گردیده‌است؛ چنانچه برخی آن را صرفاً اخلاقی و گروهی نیز حقوقی می‌دانند، اما نگارندگان این مقاله با فحص در منابع فقهی و حقوقی و با روشی توصیفیتحلیلی و رویکرد به رویه ‌قضایی، قائل به نظریه سوم یعنی ماهیت دوگانه ماده مذکور می‌باشند. بنابراین در مصادیق نازل، یک قاعده اخلاقی صرف و در نتیجه دارای ضمانت اجرای اخلاقی است و در سطح عالی‌تر علاوه بر آنکه یک قاعده اخلاقی می‌باشد، یک قاعده حقوقی تمام عیار نیز تلقی می‌گردد که با ملاک نشوز زن یا مرد در کلام فقها نیز هم‌پوشانی خواهد داشت. ملاک تشخیص مصادیق سطوح، عرف است که در صورت بروز اختلاف، این مهم به نظر محاکم رسیدگی‌کننده‌‌ی ماهوی به دعاوی موکول می‌شود؛ در نتیجه، ضمانت‌ اجراهای درخور و مختلفی از فقه‌ و حقوق البته به پیروی از دیدگاه پویای فقه ‌نظام‌ساز را دربر خواهد داشت.

An Essential Study on the Duty of Cooperation between Couples according to Iran Statute Law and Jurisprudence

Despite the text of articles 1108 and 1130 in the civil law, which made some doubts in considering sanctions on leaving the cooperation known as an infraction, the duty of cooperation between couples mentioned in article 1104 vanished all doubts. On the essence of this duty, amongst the doctrine of law are different points of view, as some know it ethical while some other count it juridical. However, the authors of this paper, through searching the jurisprudential and juridical sources and taking the descriptiveanalytical method and observing the judicial procedure, believe in the third view that is the bilateral essence of ethicaljuridical for this article. Regarding this view, about the lowlevel examples, this is only ethical and on the higherlevel ones, it would be juridical which overlaps with disobedience standard in jurisprudence. The criterion on distinguishing the forenamed levels is custom and if any conflict happens, the verdict of substantive courts would be applied. Thus, there will be various and appropriate sanctions according to the jurisprudence and law, which can be proven by the organized jurisprudence view point. Key words: Cooperation, Strengthening the foundations of the family, Organized jurisprudence.