تعدیل تفاوت های حقوقی زنان با تنقیح مناط والغای خصوصیت از مستندات فقهی تعدیل مهریه

با هدف شناسایی و شناساندن امکان تعدیل حقوق زن و جایگاه قاعدة تنقیح مناط و الغای خصوصیت در تعدیل تفاوت‌های حقوقی زنان به بررسی مستندات فقهی تعدیل مهریه پرداخته شده و تعدیل در مهریه که توسط قول غالب در فقه و حقوق ایران پذیرفته و مستندسازی شده است، معیاری فرض شده که تنقیح مناط و الغای خصوصیت در مستندات آن می‌تواند امکان تعدیل در تفاوت‌های حقوقی زنان را نتیجه دهد. در این نوشتار، سعی شده است تا با استفاده از تنقیح مناط و الغای خصوصیت، اصل امکان تعدیل دیگر تفاوت‌های حقوقی زنان بررسی شود که در روش اسنادی کتابخانه‌ای و در نوع توصیفی تحلیلی و جامعة تحقیق آن منابع فقه و ‌حقوق و اصول فقه می‌باشد؛ مسئلة اصلی عبارت است از اینکه مستنداتی که در تعدیل مهریه به آنها استدلال شده، اختصاص به مهریه دارند یا اینکه عمومیت و اطلاق دارند و می‌توان در دیگر تفاوت‌های حقوقی میان زنان و مردان از این ادله استفاده کرد؟ مستندات تعدیل مهریه عبارت‌اند از قاعدة لاضرر، نفی حرج، غبن حادث، شرط ضمنی، اصالت بقا، قیاس اولویت، جمع مهما امکن اولی من الطرح و تعذر وفا به مضمون عقد که مورد بررسی از ناحیة تنقیح مناط قرار گرفته و اصل پذیرش تعدیل تفاوت‌های حقوقی زنان از منظر مستندات فقهی به اثبات رسیده است و به این نتیجه رسیدیم که با تنقیح مناط و الغای خصوصیت، امکان تعدیل تفاوت‌های حقوقی زنان در حقوق اسلامی، خصوصاً حقوق مادی، وجود دارد.

Modification of Women’s Legal Differences by the Rule of Ṭanqihe Manat (rectifying the effective cause) and Elghȃe Khoṣuṣiyyat (abolishing the specificity) from the Jurisprudential Documents of Dowry Adjustment

In marriage contract, the couples, like the other two parties in contracts, can make their wishes such a condition and increase the degree of desirability of this contract to some extent; But, in the cases of the correct conditions during the marriage, there is disagreement and the condition of the wife’s not expelling from her Balad is also one of these different conditions; It is obvious that in the mentioned condition, the condition is in favor of the wife and against the husband. There has been disagreement among jurists as to the validity or invalidity of the said condition; even among jurists; Some believe in the invalidity of the condition and others believe in its validity; In this article, we study the opinions and theories related to the condition of the wife’s not expelling from her Balad and its subdivisions (including the condition of the wife’s not expelling from home, drop the condition, the relationship between the condition of the wife’s not expelling from Balad and the amount of her dowry).Finally, based on jurisprudential and legal opinions and critique of each of the proposed views, the validity of this condition is concluded. It should be noted that this article is an applied article based on its purpose and is descriptiveanalytical based on its nature and method.