بررسی انتقادی ادلة تنصیف مهریة ابراءشده در فرض وقوع طلاق پیش از مجامعت

یکی از آثار مالی عقد نکاح، مالکیت زوجه نسبت‌به مهریه است؛ در منابع شرعی، تاکید فراوانی بر فضیلت ابرای مهریه از جانب زوجه، به‌ویژه پیش از وقوع زفاف، وجود دارد. از نظر مشهور فقهای امامیه، درصورتی که پس از ابرای مهریه و پیش از وقوع زفاف، طلاق رخ دهد، زوجه موظف به بازگرداندن نیمی از مهریه‌ای خواهد بود که عملاً آن را دریافت نکرده است. در نگاه نخست، چنین مسئله‌ای با وجدان حقوقی ناسازگار می‌نماید؛ در نوشتار پیشِ‌رو، ادلة این انگارة مشهور فقهی نقد شده و با استناد به عدم وجود اسباب ضمان، محسنانه بودن ابراء، ضعف روایت دال بر تنصیف و ...، نظریة دیگری مورد تقویت قرار گرفته است. همچنین با توجه به ناسازگاری تنصیف مهریة ابراءشده با وجدان عرفی و حقوقی، لزوم اکتفا به قدر متیقن در مقام تقنین دراین‌زمینه ضروری خواهد بود؛ بر این اساس، می‌توان در ابرای مهریه، اصل را بر وجود شرط تبانیِ ادامة زندگیِ مشترک قرار داد و درصورت وقوع طلاق، حق رجوع از آن را معتبر دانست؛ این مسئله پیوند میان فقه و ارزش‌های اخلاق را در احکام و قوانین مربوط به خانواده استحکام می‌بخشد.

Critical review of reasons of halving of forgiveness of dowry (Ebra) with the assumption of divorce before sexual intercourse

One of the financial effects of marriage is the wife’s possession of the dowry; In religious resources there are much emphasis on the virtue of forgiveness of dowry especially before sexual intercourse. According to the most Imami jurists, if divorce occurs after forgiveness of dowry and before having sexual intercourse, the wife will be obliged to return half of the dowry that she has not taken. At first sight, such issue seems to be inharmonious with legal conscience. ; in this article, the reasons of these famous legal presumption have been criticized and according to the lack of guarantees , forgiveness of dowry, weakness in narration indicating halving, and the other theories have been strengthened ; Also, according to the incompatibility of halving of forgiveness dowry with legal and customary conscience, it is necessary to base on the certainty as a legalized in this area; due to this fact, in forgiveness of dowry, the principle might be the presence of a condition of collusion to the continuation of the marriage, and in the case of divorce, the right of recourse will be valid; This problem reinforces the relations between jurisprudence and moral values ​​in the rules and principles related to the family.