ضمانت‌اجرای ترک انفاق زوجه براساس قواعد فقهی و اصل تحکیم خانواده

در فقه اسلامی، نفقه از تکالیف واجب زوج پس از عقد نکاح می‌باشد و انجام این تکلیف با وضع قوانین حمایت‌کننده، مورد تضمین حاکم قرار گرفته است. ضمانت‌اجرای مدنیِ عدم پرداخت نفقه توسط زوج در مقررات فعلی، عبارت است از الزام زوج به پرداخت نفقه براساس ماده‌ 1111 قانون مدنی و اجبار زوج به طلاق براساس ماده‌ 1129 قانون مدنی و همچنین ضمانت‌اجرای کیفریِ پرداخت نکردن نفقه براساس ماده‌ 642 قانون مجازات اسلامی، عبارت است از حبس از سه‌ ماه ‌و یک‌ روز تا پنج ماه. سوالات اصلی این مقاله آن است که اولا،ً ضمانت‌اجراهای پیش‌بینی‌شده در قوانین ترک انفاق، مبتنی‌بر کدام‌یک از قواعد فقهی است و ثانیا،ً درخصوص ضمانت‌اجرای ترک انفاق زوجه و براساس منابع فقهی، راه‌حل مقدم بر طلاق چیست؟ در این پژوهش، با روش توصیفی تحلیلی با تمسک به اصل تحکیم خانواده و با استفاده از قواعد فقهِ مرتبط، مانند قواعد «لاضرر»، «لاحرج»، «التعزیر» و «ولایت حاکم بر ممتنع»، ضمن تحلیل مبناییِ مواد قانونیِ موجود در رسیدگی به شکایتِ ترک انفاق، پیشنهادهایی درخصوص اولویت‌بندی مراحل رسیدگی ارائه ‌شده و طلاق حاکم در جایگاه آخرین ضمانت‌اجرای ناشی از ترک انفاق زوج قرار گرفته است.

The guarantee of the implementation of leaving the wife’s alimony based on the rules of jurisprudence and the principle of strengthening the family

In Islamic jurisprudence, alimony is one of the obligatory duties of the couple after concluding the marriage contract, and the fulfillment of this duty has been guaranteed by making the protective laws. The guarantee of civil execution of nonpayment of alimony by the spouse in the current regulations is the obligation of the spouse to pay alimony under Article 1111 of the Civil Code and the compulsion of the spouse to divorce under Article 1129 of the Civil Code and Also, the guarantee of criminal execution for leaving alimony according to Article 642 of the Islamic Penal Code is imprisonment from three months and one day to five months. The main issue of this article is which of the jurisprudential rules is based on the guarantee of the performances foreseen in the rules for nonpayment of alimony? And what is the solution before the divorce regarding the performance guarantee of leaving alimony to the wife according to jurisprudential sources? In this research, using a descriptiveanalytical method and by relying on the principle of family consolidation and using the rules of related jurisprudence such as the rule of harmless and no harm and the rule of guardianship, AlTa’zir and the rule of the governing province while analyzing the basic legal materials in dealing with complaints about nonpayment of alimony to wife, Suggestions have been made regarding the prioritization of the proceedings, and the ruler divorce has become the last enforcement guarantee resulting from the husband’s leaving alimony.