تاملی فقهی بر حکم عدم اشتراط اذن شوهر در حجه ‏الاسلام

مطابق دیدگاه مشهور فقهای  امامیه، زنی که مستطیع، و حجه‌الاسلام بر او واجب باشد، نه‌تنها به اذن شوهر نیازی ندارد، بلکه اگر شوهر، وی را از انجام حج بازدارد، نباید از شوهر اطاعت کند و واجب است حج را به‌جای آورد؛ درحالی که امکان دارد این امر با حقوق شوهر تزاحم پیدا کند. نظر مشهور، عدم اشتراط اذن زوج است که شامل فرض تلازم حج با تضییع حق شوهر مبنی بر لزوم تمکین خاص از سوی زوجه نیز‏ می ‏شود. این در حالی است که فقهای اهل سنت، در چنین فرضی، قائل به عدم استطاعت زوجه و درنتیجه، عدم وجوب حج بر وی هستند. استناد فقهای امامیه به اطلاق خبر واحدی است که مطابق یافته‌های این پژوهش، دلالتش ناتمام است. این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی به نگارش درآمده، نشان‏ می ‏دهد برخی تاملات در مقام استظهار از ادله باب وجود دارد. نتیجه تامل در آن ادله این است که صرفاً در فرض عدم تضییع حقوق زوج، اطاعت از شوهر، ساقط‏ می‏ شود. اما در جایی که انجام حج، مستلزم تضییع حق تمکین خاص شوهر باشد خصوصاً آنگاه که شوهر به گناه بیفتد و زوج، به انجام حج اذن ندهد، وجوب حج بر زوجه مورد تامل خواهد بود.

Jurisprudential study on the non- conditional sentence of husband’s permission in Hajj al-Islam

According to the popular view of Imamiyya jurists, a woman who is able to perform Hajj and Islam is obligatory, not only she does not need to her husband’s permission, but also she should not obey her husband if her husband doesn’t let her to perform Hajj and this issue should be against her husband rights. The populous view is not necessary to husband’s permission in spite of some rights of husband such as necessity of special obedience right. While the Sunni jurists, in such an assumption, believe that the wife cannot afford it and consequently, performing Hajj is not obligatory on her. The citation of Imami jurists is a single piece of news and its meaning is incomplete, according to the findings of this study. This study, which has been done in a descriptiveanalytical method, shows that some reflections exist as a manifestation of Bab’s argument. As a result of reflection on these arguments, it is not necessary to obey the husband with the assumption of none violating in the rights of the husband. But where performing Hajj requires the violation of the right of obedience of the husband especially when the husband commits a sin or adultery, the obligation of Hajj on should be considered.