ماهیت حقوقی طلاق توافقی در نظام حقوقی ایران

یکی از نهادهای حقوق خانواده و قانون حمایت از خانواده، نهاد طلاق توافقی‌ است. طبق این نهاد زن و شوهر توافق خود را برای انحلال عقد نکاح و نیز حل و فصل تمام وابستگی‌های مالی و مسائل فرزندان مشترک به محکمه خانواده برده، با تحصیل گواهی عدم امکان سازش، زمینه جدایی خود را از یکدیگر فراهم می‌کنند. حقوق خانواده از شرع و فقه اقتباس شده است؛ ولی طلاق توافقی تا آنجا که مورد بررسی قرار گرفته است، از شرع و فقه اقتباس نشده است و در حال افزایش تدریجی قابل توجهی است. ماهیت این توافق به‏درستی معلوم نیست؛ برخی محققان آن را همان طلاق خلع و مبارات و برخی دیگر نهادی ویژه می‌دانند. در این مقاله سعی شده است ماهیت توافق و مقایسه آن با خلع و مبارات از منظر فقها و حقوق‏دانان به‏طور نظری مورد بررسی قرار گیرد. نظریه مقرون به صواب این است که طلاق توافقی متفاوت با خلع و مبارات است؛ از طرفی خود ماهیت خلع و مبارات در نظر حقوق‏دانان مضطرب و اختلافی است. اکثریت ایشان با پیروی از قانون مدنی آن را طلاق می‏دانند، اما از فحوای کلامشان عقد بودن آن حاصل می‏شود. باید گفت این توافق نه طلاق است، نه فسخ نکاح؛ بلکه خود دارای احکام و شرایط است و فقط از آثار طلاق تبعیت می‏ کند.

The legal nature of the uncontested divorce in Iran’s Legal system

One of the issues in the family protection law is recognized as the uncontested divorce. The title is applied when the couples agree to get divorced in terms of compromise on children’s financial and parental support or settlement agreement.  They would officially split up when a judicial certificate of divorce is presented at the family court. Although family law is adopted from Sharia but investigations indicates that in spite of its vast extension in family domains, the term has never been considered in the scripture. For the ambiguous nature of this type of divorce, some jurists consider it as Khul’ or Mobarat whereas some are aware of the peculiarity of uncontested divorce nature. This article, investigating the differences between the uncontested divorce and Khul' and Mobarat, believes that the uncontested divorce has independently no common feature with Khul’ and Mobarat . It is neither divorce nor dissolution, however  only in the divorce proceedings it  follows the divorce.