اثر درجه باز بودن تجارت بر سرعت همگرایی درآمد سرانه: شواهدی از گروه دی‌هشت

یکی از سوالات اساسی پیش‌روی تیوری‌های اقتصادی این است که آیا امکان دارد شکاف درآمدی میان کشورهای غنی و فقیر کاهش یابد؟ این سوال در ارتباط با یکی از قدیمی‌ترین و جنجال برانگیزترین موضوعات در اقتصاد یعنی فرضیه همگرایی درآمدی می‌باشد. این موضوع توسط مدل‌های رشد اقتصادی و همچنین قضیه برابر شدن قیمت عامل (fpe) پیش‌بینی شده است. مدل رشد نیوکلاسیک در چارچوب فروض استاندارد خود به ویژه بازده نزولی سرمایه، پیش‌بینی می‌کند که کشورهای کمتر توسعه‌یافته با نرخ سریع‌تری رشد کرده و قادرند شکاف درآمدی میان خود و کشورهای توسعه‌یافته را کاهش دهند. همچنین بر اساس قضیه برابر شدن قیمت عامل، تجارت آزاد موجب برابر شدن قیمت عامل و در نتیجه، موجب برابری درآمد سرانه می‌گردد. به علاوه در چارچوب مدل‌های رشد درونزا، تجارت می‌تواند با افزایش انتقال و نشر تکنولوژی و ارتقای نوآوری موجب تسریع رشد گردد.مطالعات معدودی درباره نقش تجارت بین‌الملل در همگرایی درآمدی صورت گرفته است. بر اساس برخی از مطالعات، کشورهای با درآمد پایین‌تر بیش از کشورهای دارای درآمد بالاتر از تجارت سود می‌برند، بنابراین تجارت آزاد موجب همگرایی درآمدی می‌شود و بر اساس مطالعات دیگر، تجارت آزاد شکاف درآمدی میان کشورهای ثروتمند و فقیر را افزایش می‌دهد. در مجموع، نتیجه قطعی درباره اثر تیوریک و تجربی درجه باز بودن تجاری بر همگرایی درآمدی بدست نیامده است.مقاله حاضر با بکارگیری مدل همگرایی - رشد و با استفاده از تکنیک قدرتمند پانل، اثر درجه باز بودن تجارت روی سرعت همگرایی درآمدی کشورهای عضو دی هشت را طی دوره زمانی (2004 - 1975) بررسی می‌کند. نتایج تحقیق نشانگر اثر مثبت و معنی‌دار درجه باز بودن تجارت روی سرعت همگرایی میان کشورهای گروه دی هشت می‌باشد. بر اساس نتایج مقاله حاضر به نظر می‌رسد کشورهای دی هشت می‌توانند با توسعه تجارت متقابل، شکاف درآمدی میان خودشان را کاهش دهند. همچنین بر اساس نتایج مقاله حاضر، سرمایه انسانی و فیزیکی اثر مثبت و معنادار بر رشد اقتصادی کشورهای مورد بررسی دارد.