تبیین بلای منابع طبیعی با تاکید بر نقش سرمایه انسانی

نتایج اکثر مطالعات تجربی بیانگر رابطه معکوس وفور منابع طبیعی با رشد اقتصادی است، به طوری که کشورهای صاحب منابع طبیعی غنی دارای رشد اقتصادی پایین‌تری هستند. وفور منابع طبیعی از کانال‌ها و مجاری مختلفی، رشد اقتصادی را تحت تاثیر می‌گذارد که سرمایه انسانی یکی از مهم‌ترین کانال‌های تاثیرگذاری وفور منابع طبیعی بر رشد اقتصادی به شمار می‌رود. هدف این مطالعه بررسی رابطه وفور منابع طبیعی با رشد اقتصادی و نقش سرمایه انسانی در این ارتباط است. در این پژوهش با استفاده از ادبیات موضوعی مدل رشد بین‌کشوری، نقش سرمایه انسانی در رابطه وفور منابع طبیعی با رشد اقتصادی در دو گروه کشورهای صادرکننده عمده نفت خام (گروه الف: اقتصادهای نفتی) و دیگر کشورهای صادرکننده نفت خام (گروه ب: اقتصادهای غیر نفتی) طی دوره (2004-1970) تجزیه و تحلیل شده است. برای تخمین مدل از روش اقتصادسنجی داده های تابلویی استفاده شده است که در آن دوره زمانی به صورت هفت دوره زمانی پنج ساله در نظر گرفته شده است، با توجه به عدم انتشار داده‌های مورد نیاز دوره پنج ساله اخیر منتهی به سال 2009 به ناچار دوره زمانی تحقیق به (2004-1970) محدود شده است. نتایج تجربی تحقیق دلالت بر این دارد که وفور منابع طبیعی تاثیر منفی بر رشد اقتصادی هر دو گروه از کشورهای مورد بررسی داشته است، در حالی که تاثیر سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی کشورهای گروه الف (اقتصادهای نفتی) منفی و برای گروه ب (اقتصادهای غیر نفتی) مثبت بوده است. همچنین نتایج حاصل از تخمین مدل نشان می‌دهد که در کشورهای گروه الف، وفور منابع طبیعی از کانال سرمایه انسانی نیز باعث کندی رشد اقتصادی می‌شود، در حالی که در کشورهای گروه ب، عکس این حالت اتفاق می‌افتد و وفور منابع طبیعی از کانال سرمایه انسانی بخشی از اثرگذاری منفی وفور منابع طبیعی بر رشد اقتصادی را جبران و خنثی می‌کند.