اضطرار در حقوق مسؤولیت مدنی

مقاله حاضر به بررسی اضطرار و جایگاه آن در حقوق مسئولیت مدنی پرداخته است . بدون تردید اضطرار،‌ وصف تقصیر را از فعل زیانبار زدوده ، اقدامی را که در وضعیت عادی ، نامشروع و حرام است ، مشروع و مباح می سازد . ولی آیا می تواند مضطر را از آثار و پیامدهای آن معاف سازد ؟ دراین باره نظامهای حقوقی یکسان نمی اندیشند . در یک دیدگاه ، اضطرار ، رافع مسئولیت مدنی نیست و مضطر باید خسارات وارد به زیان دیده را جبران کند. هر چند در بعضی از نظامها به قضات اختیار تام داده شده که با رعایت موازین انصاف در میزان محکومیت خوانده تعدیل نمایند . بنابر دیدگاه دیگر‌، چون در موارد اضطرار ، اقدام وارد کننده ی زیان برای دفع ضرر بزرگتر از خود یا دیگری است ، اضطرار سبب معافیت شخص از مسئولیت مدنی است . قطع نظراز مبحث بالا که در جای خود حایز اهمیت است ، اضطرار می تواند در برخی موارد ، تعهدات دیگری برای بعضی اشخاص ایجاد کند . تعهداتی که نمی توان آنها را در چارچوب مسئولیت مدنی مورد مطالعه قرار داد . بلکه باید برای توجیه آنها از دیگر مبانی ایجاد تعهد کمک گرفت. نگارنده تلاش دارد تا ضمن بررسی این موضع ، در حد امکان ، ابهاماتی را که دراین زمینه وجود دارد برطرف نماید .