بلاغت تصویر در رباعی های بیژن ارژن

شماری از رباعی‌سرایان معاصر توانسته‌اند سنّت‌های گذشته را با ذوق خود بیامیزند و آثاری ماندگار خلق کنند؛ از این رو قالبی مانند رباعی هم توانسته، در کنار پایبندی به سنّت، بستری برای مدرنیته (نوگرایی) باشد. مدرنیته رویکردی به نو شدن و شیوه‌ای از اندیشه و احساس است که، در سده‌های اخیر، به یک جریان مسلّط اجتماعی و فکری تبدیل شده‌‌. رباعی‌سرایان، به‌شیوه‌های گوناگون، به نو‌ کردن این قالب اهتمام‌ داشته‌‌اند که یکی از آن‌ها «تحوّل خیال» است. بیژن ار‌ژن از رباعی‌سرایان نو‌گرایی‌ است که گونه‌گونیِ تصویر در رباعی‌هایش مشهود ‌است. در جستار حاضر، با روش توصیفی‌ ‌تحلیلی و با نگاه ویژه به کتاب چارانه‌های بیژن ارژن، تحوّل خیال و تصویر در رباعی‌های این شاعر بررسی خواهد شد. بنا بر یافته‌های پژوهش، در رباعی‌های او هم تصاویر خیال‌محور دیده می‌شود که معمولاً در سطح شکل گرفته‌اند و هم تصاویر تخیّل‌محور که در عمق سامان یافته‌اند. تصاویر رباعی‌های ارژن را براساس تصاویر مکاتبی چون رمانتیسیسم (احساسات‌گرایی)، رئالیسم (واقع‌گرایی)، سمبولیسم (نمادگرایی)، ایماژیسم (تصویرگرایی)، و سوررئالیسم (فراواقع‌گرایی) می‌توان تحلیل کرد. در رباعی‌های متضمّن تصاویر رئالیستی (واقع‌گرا)، تصویرْ تکّۀ تجسّم‌پذیری از واقعیّت است که در خود حرفی نهفته دارد و براساس منطق تصویرگری در بلاغت کهن شکل نگرفته‌است. در تصاویر رمانتیک (احساسی) و سمبلیک (نمادین)، تصویر پلی است میان عالم حسّ و ادراک. در رباعی‌های ایماژیستی، تصویر قائم به خود است و شکل‌گرفتن رباعی به‌قصد بیان هیچ‌گونه حسّ و اندیشه‌ای نبوده‌. رباعی‌های سوررئالیستی دربرگیرندۀ تصاویری است که نظم جهان و پدیده‌ها را به هم می‌ریزد و دنیایی تازه و ناشناخته خلق‌ می‌کند.

the rhetoric of image in bijan arjan’s quatrains

a number of contemporary quatrain poets have managed to blend past traditions with their own unique taste, creating enduring works. as such, a form like the quatrain has been able to serve as a foundation for modernity while adhering to tradition. modernity is an approach to renewal and a way of thinking and feeling that has always been possible but, in recent centuries, has become a dominant social and intellectual current. quatrain poets have endeavored to modernize this form in various ways, one of which is the transformation of imagery. bijan arjan is a modernist quatrain poet whose quatrains exhibit a diversity of imagery.in this study, using a descriptive-analytical method with a special focus on bijan arjan’s book charaneh, the transformation of imagery and imagination in this poet’s quatrains will be examined. based on the research findings, both imagination-oriented images, usually formed at a superficial level, and imagination-centered images, which are organized at a deeper level, can be seen in his quatrains. arjan’s quatrain images can be analyzed based on images from schools such as romanticism, realism, symbolism, imagism, and surrealism.in quatrains containing realistic images, the image is a tangible piece of reality that contains a hidden message and is not based on the logic of imagery in classical rhetoric. in romantic and symbolic images, the image is a bridge between the world of sensation and perception. in imagist quatrains, the image is self-sufficient, and the quatrain is not formed with the intention of expressing any particular feeling or thought. surrealist quatrains contain images that disrupt the order of the world and phenomena, creating a new and unknown world.