بررسی ساخت فعل ماضی در گویش سه‌قلعه و مقایسه آن با فارسی میانه

گویش سه‌قلعه تنها در یک شهر در استان خراسان جنوبی به‌نام سه‌قلعه که بخشی از شهرستان سَرایان است رواج دارد. از گذشتۀ این گویش سند قابل ‌‌اتکا و متقنی در دست نیست و گویش کنونی نیز تا اندازۀ زیادی بر اثر عوامل گوناگون رو به خاموشی گذارده است. این گویش که در گفتار گویشورانِ آن با لفظ سه‌قلعه یاد می‌شود ویژگی‌های خاصی دارد که در آن منطقه منحصربه‌‌فرد بوده و با هیچ گویش دیگری همسان نیست. در پژوهش پیش رو ساختار فعل‌های زمان گذشته توصیف و تجزیه‌‌ و تحلیل شده ‌‌است. همچنین وجوه اشتراک و افتراق این گویش با فعل‌های گذشتۀ فارسی میانه بررسی شده است. ساختار فعل ماضی در گویش سه‌قلعه ویژگی‌هایی را نشان می‌دهد که می‌تواند گواه بر وجود ساخت کنایی در گذشتۀ این گویش باشد.

a construction analysis of the past tense verb in se-qaleh dialect in comparison with middle persian

se-qaleh dialect is being used only in se-qaleh city, which is part of the larger city of sarāyān in south khorāsān province. there are no reliable documents from its past and nowadays this dialect is about to be forgotten due to various factors. this dialect which is called se-qaleh by users has special characteristics that are specific to that region and has no similarity to any other dialects. in the present study, past tense verb constructions are analyzed and interpreted. moreover, through the description of the middle persian past tense verb construction, some similarities and differences are presented. past tense verb construction in se-qaleh dialect indicates some specifications that can be considered as evidence of the ergative construction of this dialect in the past.