ویژگی‌های دستوری کمیاب و برجسته در ترجمه ادعیه ذخیرة‌الآخره

ترجمۀ ادعیۀ ذخیرة‌ الآخرة به‌احتمال بسیار متنی متعلق به قرن ششم یا اوایل سدۀ هفتم هجری و کهن‌ترین بازگردان فارسی از ادعیۀ شیعه است. ویژگی‌های دستوریِ نادر، درخور توجه و ارزشمند فراوانی در این اثر وجود دارد که آن را از سایر متون کهن، به‌خصوص آثار بازمانده از دورۀ رشد و تکوین زبان فارسی، متمایز می‌سازند. در جستار پیش رو، ویژگی‌های دستوری کمیاب، برجسته و پُربسامد این متن به ‌شیوۀ آماری، بررسی، واکاوی و تحلیل شده ‌است. در این تحقیق، به‌ویژه برای تحلیل خصایص دستوری، از آموزه‌ها، روش‌ها و دستاوردهای زبان‌شناسی معاصر استفاده شده‌ و شواهدی از دیگر متون قدیم زبان فارسی نقل گردیده ‌است. بخش نخست مقاله پژوهشی است دربارۀ مهم‌ترین ویژگی‌های دستوری این متن، شاملِ بسامد چشمگیر رخداد تکواژ دستوریِ «مر» بدون «را» به ‌عنوان حرف پیش‌اضافه، و کاربرد تکواژ «فروز» به ‌عنوان پیشوند فعلی (قید پیشوندی)؛ این مشخصه‌ها از برخی تغییر و تحولات تاریخی، عمده و مهم زبان فارسی ناشی می‌شوند و از تجلیات خاص و نمونه‌های ویژۀ آنها به ‌شمار می‌روند. قسمت دوم مقاله به بحث و بررسی در مورد سایر ویژگی‌های ارزنده و پُرکاربرد این متن در حیطۀ نحو اختصاص دارد. در بخش سوم نیز از تنها ویژگی صرفی مهم این اثر سخن رفته ‌است. مقاله با جدول بسامدنمای ویژگی‌های دستوری کمیاب و برجسته و نتیجه‌گیری به‌ اتمام می‌رسد.

rare and significant structural features of translation of zakhirat al-âkherat prayers

the translation of zakhirat al-âkherat prayers is likely to be written in the 6th century ah or in the early 7th ah and is the oldest text of persian translation of shia prayers. rare, significant and worthy structural features of this work make it distinguishable from other works in persian language. in this article, rare, significant and frequent structural features are studied and analyzed on the basis of statistical methods. in this study, instructions, methods and achievements of contemporary linguistics are used and evidence from old persian texts are mentioned, especially in the analysis of structural features. in the first part of this study, the most important structural features of the text are studied, including, significant frequency of the grammatical morpheme ‘mar’ without ‘râ’ as a preposition and the use of morpheme ‘foruz’ as a verbal suffix; these features stem from some historical, main and important changes in persian language. in the second part of the article, other worthy and frequently used features of the book in syntax are analyzed. the third part of the article discusses the important morphological features of the work. the article concludes with the tables showing frequency of the rare and significant structural features of the text.