ترکیبِ مهجورِ «مرد مردانه» (یادداشتی بر مقاله «نگاهی به فرهنگِ پسوند در زبان فارسی»)

زبان اصلی‌ترین جلوه‌گاهِ فرهنگ و نمایشگاهِ صورت‌های مختلف و حاملِ معانیِ گوناگون است. برای شناختِ کاملِ یک زبان، باید دستورِ تاریخی و صورت‌های مهجور و متروکِ آن را نیز بشناسیم. در مقالۀ «نگاهی به فرهنگ پسوند در زبان فارسی» چاپ‌شده در مجلۀ دستور، شمارۀ 13، برخی افتادگی‌های فرهنگ مذکور از مقالات شمس یادآوری شد. گردآورندگانِ فرهنگ مذکور به‌درستی اشاره کرده‌اند که واژۀ «-انه» دار به عنوان صفت برای موصوفِ جاندار به‌ویژه انسان هیچ‌گاه به کار نرفته و از این نظر کوچک‌ترین انحرافی دیده نشده است. در مقالۀ یادشده، تنها مورد استثناءِ این قاعده، که تا به حال به نظر رسیده، از مقالات شمس نقل شد. در این نوشته، ابتدا سابقۀ کاربردِ ترکیب مورد نظر، در برخی متون متقدم بر مقالات شمس و برخی متون بعد از آن، برشمرده می‌شود و سپس ریشه‌های شکل‌گیری این ساختار، به اختصار، در متون قرون چهارم تا ششم هجری بررسی می‌شود.

the obsolete compound mærd-e mærd-ane

this article intends to present evidence from a number of classical persian texts to show the occurrences of compounds such as mærd-e mærd-ane ‘manly’ used as adjective. the article has concentrated on the formation of this compound with the suffix -ane in the 4th – 6th c. a. h. persian texts.