صنعت پرسش و پاسخ در متن ختنی بودایی سوتره سنگهاته و برخی دیگر از متون ایرانی

فن پرسش و پاسخ ابزاری ادبی است که در ادبیات ملل گوناگون برای انتقال مفاهیم از آن استفاده شده‌است و یکی از کهن‌‌ترین شیوه‌‌های به‌کاررفته در سنت ادبی اقوام هندواروپایی نیز است. این فن در کهن‌‌ترین متون باقی‌مانده از این اقوام مانند ریگ‌ودا، گاهان، ایلیاد و ادیسۀ هومر و شعر حماسی ژرمنی مشاهده می‌‌شود. اما در این میان بودا و پیروانش بیشترین استفاده را از این سبک برده‌‌ و این شیوه را حتی پس از مکتوب شدن آموزه‌‌هایشان حفظ کرده‌‌اند. ازجملۀ این متون، سوترۀ سنگهاته است که نسخه‌‌هایی از آن به زبان ختنی، یکی از زبان‌‌های ایرانی میانۀ شرقی، در دست است. این فن در برخی متون ایرانی دیگر نیز به‌کار رفته‌است. برای بررسی بهتر این متون، پرسش و پاسخ به الگوهایی درآمده و برای هر یک از آنها مثال‌‌های متنی ارائه شده و به بررسی‌‌های سبکی و شباهت‌‌های این الگوها در متون گوناگون نیز پرداخته شده‌است.

the question and answer technique in saṅghāṭasūtra, a khotanese-buddhist text, and some other iranian texts

the question and answer technique is a literary device that has been used in the literature of various nations to convey concepts and is also one of the oldest methods used in the literary tradition of indo-europeans. this technique can be found in the most ancient texts of these people such as the rig veda, the gathas, the iliad and the odyssey and german epic poetry. meanwhile, buddhist writing seems to contain the most use of the q a pattern which is evident in their written tradition. saṅghāṭasūtra is one the buddhist texts whose versions are available in khotanese (one of the eastern middle iranian languages). this pattern is also found in other iranian texts. this paper classifies the question and answer method into different categories accompanied by specific examples from iranian and buddhist texts.