بررسی اصالت دو اثر «ملفوظات»، انیس الارواح و خیرالمجالس

«ملفوظات» به ضبط و نگارش سخنان مشایخ در مجالس صوفیه هند گفته می‌شود. بعد از نگارش فوائد الفواد امیرحسن سجزی در اوایل سدۀ 8ق که کامل‌ترین نمونۀ این گونۀ ادبی است، برخی از آثار با نام ملفوظات ظهور کردند که مربوط به شیوخ متقدم چشتیه و دست‌کم یک قرن پیش بودند. در اصالت و انتساب این آثار به نویسنده‌شان همواره بحث‌هایی وجود داشته است. این مقاله به مقایسۀ دو اثر «ملفوظات» از طریقۀ چشتیه می‌پردازد؛ خیرالمجالس، ملفوظات شیخ نصیرالدین محمود چراغ دهلی، از نظر اصالت مورد وثوق است و دیگری انیس‌الارواح، ملفوظات شیخ عثمان هارونی که یک قرن بعد از زمان نگارش، پیدا شدند. این مقاله با بازنگری دقیق‌تر این دو اثر و بررسی ویژگی‌های ساختاری و محتوایی، دلایلی به دست می‌دهد که منتسب و غیراصیل بودن انیس‌الارواح را در مقایسه با متن دیگر آشکار می‌سازد. مهم‌ترین این دلایل عبارت است از: فقدان حضور مولف، وجود ابهام تاریخی در اثر، انتساب نگارش متن به خلیفۀ اصلی شیخ، وجود برخی ویژگی‌های متون مکتوب و بسامد پایین خصلت شفاهی در متن منتسب و جعلی.

reviewing the authenticity of two works malfuzat, anis al_arwah and kheir al_majalis

malfuzat is said to the texts that are the result of writing and collecting the words of sheikhs in sufi meetings of india. after the writing of “fawaid al-fuad” amir hassan sijzi, which is the most impressive example of this literary genre, in the early 8th century, some works called malfuzat appeared, which were related to the early sheikhs of chishti and at least a century ago.there have always been debates about the authenticity and attribution of these works to their author. this article compares two works of “malfuzat” by chishti order; khair al-majalis, the compilations of sheikh nasiruddin mahmood chirag dehlavi, is reliable in terms of authenticity, and the other is anis al-arwah, the compilations of sheikh usman harooni, which became popular a century after it was written.this article, by reviewing these two works more closely and examining the structural and content characteristics, gives reasons that reveal the imputation and inauthenticity of anis al-arwah compared to other text. the most important of these reasons are the absence of the presence of the author, the existence of historical ambiguity in the work, the attribution of the writing of the text to the main caliph sheikh, the existence of some characteristics of written texts, and the low frequency of verbal character in attributed and fake text.