تاثیر اندیشه، افکار و آثار شریف جُرجانی در شبه‌قارّه

میر سید شریف جرجانی، متکلّم، فیلسوف، منطقی، ادیب و منتقد ایرانی قرن هشتم و نهم هجری است. جرجانی آثار فراوانی دارد و بر بسیاری از کتب متقدّم و متاخّر خود، شرح و حاشیه نوشته است. نفوذ اندیشه‎ها، آرا و آثار جرجانی حتی در سرزمین‎هایی که او در آن‌ها نبوده است، بسیار است. گسترۀ نفوذ او چنان بود که نویسندگان ایرانی، ترک، عرب و همچنین شبه‎قارّه آثارش را می‎خوانده و به نوشته‎هایش استناد می‎کرده‏اند. در طی چند قرن، در شبه‎قارّۀ هند، آثار جرجانی را در نظامِ مدرسی می‎خوانده و بر آن‌ها شرح و حاشیه می‎نوشته یا تحریرهای تازه‎ای از آن‌ها فراهم می‎آورده‎اند. همچنین گاه به تلخیص یا ترجمۀ آن‌ها می‎پرداخته‏اند. نسخه‎های‌خطّی، کتاب‎های چاپ سنگی و سربی آثار جرجانی در کتابخانه‎های این سرزمین‌ها فراوان است. شاگردان و نوادگان جرجانی هم در جریان گسترش آرای او در آنجا موثر بودند. در این مقاله، پس از اشاره به زندگی، احوال و آثار جرجانی، با تاکید بر منابع نوشتاری شبه‎قارّه، به بررسی تاثیر آرا و آثار او در این سرزمین‎ها می‎پردازیم.

the influence of sharif jorjani’s thoughts, ideas and works on the subcontinent

mir seyyed sharif jorjani is an iranian theologian, philosopher, logician, writer and critic of the eighth and ninth centuries ah. jorjani has many works and has written commentaries and margins on many of his earlier and later books. jorjani’s ideas, opinions and works are very influential, even in lands where he has not been. his influence was such that iranian, turkish, arab, and subcontinental writers read his works and cited his writings. for several centuries, in the indian subcontinent, jorjani’s works have been read in the school system and annotated or new writings have been provided. they have also sometimes summarized or translated them. manuscripts, lithographs and lead books of jorjani’s works are abundant in the libraries of these places. jorjani’s students and descendants were also influential in spreading his views there. in the present article, after referring to the life, circumstances and works of jorjani, with emphasis on the written sources of the subcontinent, we examine the influence of his views and works in these territories.