اندیشه سیاسی مالک‌بن انس اندیشه سیاسی مالک‌بن انس در حمایت از قیام نفس زکیه

مالک‌بن انس (179-93/ 95r) یکی از امامان اهل سنت و جماعت، با روحیه‌ای علمی و آزادمنشی در مدینه به «امام دارالهجره» معروف بود. وی بر خلاف روحیه محافظه‌کارانه‌ای که داشت از پند و اندرز حاکمان اجتناب نمی­کرد و آنان را به رعایت عدالت و سنت پیامبر9 توصیه می­کرد. یکی از نقاط عطف زندگی او حمایت غیر مستقیم او از قیام محمد نفس زکیه است. با رویکردی توصیفی تحلیلی و با روش جمع‌آوری اسناد کتابخانه‌ای به این پرسش پاسخ می‌گوید که مبانی و اندیشة سیاسی مالک‌بن انس چه تاثیری در حمایت او از قیام نفس زکیه داشته است؟ بعد از بررسی منابع، نتایج پژوهش نشان می‌دهد که مبانی اندیشه سیاسی مالک مانند جمهور اهل سنتِ حجاز بر محافظه‌کاری است. شالوده‌های عقد امامت که نظر مالک نسبت به عثمان قابل توجه است، عدم سب صحابه، مشروعیت حکومت را در قرآن، سنت و عدالت می‌داند، و به دلایل حضور برخی اساتید وی در قیام نفس زکیه و روحیه عدالت‌گرای مالک از این قیام حمایت کرد.

the political thoughts of mālik ibn anas in supporting the uprising of muḥammad al-nafs al-zakiyya

enjoying a knowledge-seeking and liberal personality, mālik ibn anas (r. 93/95-179), one of the sunnis’ imams, was known as the “imam of dār al -hijra” in medina. contrary to his conservative personality, he did not avoid advising the rulers and asked them to observe justice and tradition of the prophet (s). one of the milestones of his life was his indirect support of the uprising of muḥammad al-nafs al-zakiyya. collecting library documents and following a descriptive-analytical approach, this article explains the effects of the political principles and thoughts of mālik ibn anas on his support of zakiyya’s uprising. reviewing the sources shows that the foundations of malik’s political thought, like the sunnis of hejaz, are based on conservation. the foundations of imamate that one can find in malik’s views about ‘uthman’s caliphate is to avoid cursing the companions which he believed in based on the qur’an and legitimacy of governance in it, sunnah, and justice. accordingly, some scholars believe that it was malik’s justice-seeking personality that led him to support the uprising of muḥammad al-nafs al-zakiyya.