اقتضای اطلاق عقد اجاره در حج نیابتی

اگر عقد اجارهِ نیابت در حج به صورت مطلق بین موجر و اجیر منعقد گردد و مقید و مشروط به چیزی نشده باشد، در دو مسئله امکان اختلاف بین موجر و اجیر اجتناب ناپذیر است: یکی در بحث اقتضای تعجیل یا عدم تعجیل و دیگری در اقتضای مباشرت اجیر و عدم آن. در مسئله اول چهار قول از فقهای عظام نقل شده که عبارتند از: 1. اقتضای هیچ طرفی را ندارد، نه اقتضای تعجیل و نه اقتضای تاجیل. 2. انصراف در انجام سال اول به نحو تقیید دارد. 3. انصراف در سال اول به نحو شرط دارد. 4. انصراف در تعجیل دارد، منتهی تعجیل به معنای حلول، نه تعجیل به معنای فوریت. از بین اقوال مذکور، قول چهارم صحیح و با ادله سازگارتر است. در بحث اقتضا و عدم اقتضای مباشرت اجیر نیز دو قول نقل شده: 1. اول، قول مشهور فقها است، که می گویند اقتضای مباشرت دارد و اجیر نمی‌تواند آن را به شخص دیگری بسپارد. دوم، قول شیخ طوسی است که با استناد به خبر عثمان بن عیسی می گوید اقتضای مباشرت ندارد و اجیر می تواند آن را به شخص دیگری واگذار کند. از بین این دو قول، نظر مشهور فقها صحیح است و استناد شیخ طوسی هم از جهت سند و هم از جهت دلالت با اشکالاتی مواجه است و بدین جهت مورد پذیرش فقها قرار نگرفته است. این پزوهش که به صورت کتابخانه ای استنباطی است، تنها در قلمرو فقه شیعه امامیه است و ناظر به دیدگاه های سایر شعب شیعی و مذاهب اسلامی نیست.

The Necessity of Time Restriction in Representation Agreements for the Hajj on Behalf

If a representation agreement for the Hajj on behalf is concluded absolutely between the represented person (mu’jer) and the agent (ajir) and if it is not conditioned by anything else, the dispute between them is inevitable in two cases i.e., the necessity of the emergence or lack of the emergence of the Hajj season and the necessity of the presence or lack of the presence of the agent. In the first case, four statements of the great Islamic jurists (fuqahā) are quoted: 1. It does not require any necessity, neither the necessity of the emergence of the Hajj season nor the necessity of the determination of the time restriction; 2. The time of performing the Hajj rituals is restricted for the first year; 3. The time restriction for performing the Hajj rituals in the first year is conditioned; 4. It has restrictions in terms of the emergence of the Hajj season, not of urgency. Among the aforementioned statements, the fourth one is more correct and consistent with arguments. Regarding the necessity of the presence or lack of the presence of the agent, two statements are quoted: The first one is a famous statement of the Islamic jurists who believe that the Hajj on behalf needs to be performed only by the agent and cannot be entrusted to anybody else. The second one is the saying of Sheikh Tusi, who, quoting Uthman ibn Isa, found no need for the presence of the agent, that it can be entrusted to another person. Between these two sayings, the wellknown opinion of the Islamic jurists is correct and the citation of Sheikh Tusi faces problems both in terms of the documents and meanings, and for this reason, it is not accepted by jurists. This inferential librarybased research is conducted only in the realm of Imamiyahh Shia jurisprudence and does not concern the views of the other Shia sects and Islamic religions.