ملامهدی نراقی و حج

حج، از میان فرایض دین،  دارای جایگاهی ویژه و فلسفه و احکام خاصی است وعملی است که عالمان و محققان در مورد ابعاد و مسائل مختلف آن بسیار سخن گفته‌اند. در این پژوهش به ابعاد مختلف حج، از جمله مناسک، احکام، فلسفه و ضرورت، حج و اخلاق، حج و عرفان  و  دیدگاه تربیتی حج  از نظر عالم و عارف نامی ملامهدی نراقی می‌پردازد.  نراقی حج را با عظمت‌ترین ارکان دین و مهم‌ترین عامل نزدیکی بنده به پروردگار و موجب تزکیه نفس می‌داند و از نظر عرفانی حج صفای نفس را بالا می‌برد، کبر و غرور را می‌زداید و روح انسان را جلا می‌بخشد. نراقی نخستین مرحله این حرکت را بیرون آمدن از خود و تعلقات مادی می‌داند و بر این باور است که فرد با بستن احرام  از انواع تعلقات مادی و انواع امتیازات و تفاخرات و زخارف رها می‌شود تا حالت فرشته‏گونه پیدا کند. حج، آثار تربیتی عظیمی دارد؛ یکی از این آثار ، شناخت و آشنایی مردم با آثار و احادیث رسول‏اللّه9 و زنده نگه‏داشتن و به دست فراموشی نسپردن آن‏هاست؛ یعنی حج در واقع مروری است بر تاریخ اسلام و پیامبر9  بلکه مروری است بر تاریخ خدا پرستی و تاریخ پیامبران از آدم تا خاتم  و تابلویی برای تمام فداکاری‏های قهرمان توحید و پیامبرخاتم که حاجی با دیدن این صحنه‏ها و مکان‌ها پیام می‏گیرد.  نراقی حج را به منزله ورود به عالم آخرت می‌داند.