ملاحظات و نیازهای یک مسافر حج در میانه دوره قاجار

مباحث  نوشته حاضر که متنی از دوره قاجار است، در دو بخش یا به گفته نگارنده در دو خصلت بیان شده است؛ خصلت نخست در نیازهای زائر حج است؛ مانند لباس و غذا و مرکب و بقیه مسائل؛  خصلت دوم، در باره نوع سلوک زائر است با مسائل مختلف. در خصلت اول چهار عنوان یا قطعه آورده  است که:  قطعه اوّل در ذکر بیان ملبوس حاجیان است؛  قطعه دوم در ذکر بیان ماکولی آنان؛  قطعه سوم در ذکر مجملی از اجزای متفرقه سفر و قطعه چهارم در ذکر بیان مرکب سواری خود. و در خصلت دوم نیز از چهار قطعه سخن گفته شده: قطعه اول در سلوک و رفتار مکاری با سرنشین، و ترجیح مال کرایه است از مال داشتنِ خود؛  قطعه دوم در بیان سلوک بار کردن و بین راه رفتن؛  قطعه سوم در بیان سلوک و رفتار ورود به منزل است الی زمان کوچ مسافر و بالاخره قطعه چهارم در بیان ذکر سلوک و رفتار مسافرر است و در خصوص مذمّت امانت گرفتن و قرض دادن در بین راه. همچنین نویسنده در هر بخش، مسائل کلی مورد نیاز را بیان نموده و در ضمن حکایتی را نیز نقل می کند.