روند پیشرفت فناوری هیدرات گازی: تحلیل اسناد ثبت اختراع

هیدرات گاز طبیعی ترکیب کریستالی جامدی است که از واکنش آب و گاز به وجود می‌آید و جزو خانواده کلاتریت‌ها محسوب می‌شود. هر چند از زمان کشف هیدرات‌های گازی حدود 200 سال می‌گذرد اما تنها کمتر از 50 سال است که وجود منابع هیدرات گاز طبیعی در اعماق دریا و نواحی منجمد اقیانوس‌ها به اثبات رسیده است. از اواسط دهه 70 با کشف حجم وسیع این منابع در جهان و با توجه به کاهش منابع سوخت‌های فسیلی و افزایش قیمت آن‌ها، تلاش‌های بسیاری درجهت استخراج و تولید گاز طبیعی از این منابع آغاز شد. از این رو برنامه‌های دولتی پژوهش و توسعه، به ویژه در کشورهایی که دارای تقاضای انرژی زیاد و منابع محدود هستند، شکل گرفت. از سوی دیگر انسداد لوله‌ها و مجاری در مرحله تولید و انتقال گاز به دلیل تشکیل هیدرات باعث شد که پژوهش‌های موازی دیگری نیز برای حل این مشکل صورت گیرد. امروزه پژوهش بر روی هیدرات در حوزه‌های متعددی مورد توجه قرار گرفته‌است و شرکت‌های متعددی در این حوزه‌ها به پژوهش می‌پردازند.در این مقاله جهت بررسی روند پیشرفت هیدرات و سیاست‌گذاری پژوهشی بهتر در زمینه این فناوری، اسناد اختراع ثبت شده در ارتباط با این فناوری (شامل ممانعت از تشکیل هیدرات، تولید هیدرات، تجزیه هیدرات و بازیابی گاز، استخراج گاز از منابع هیدرات موجود و برخی کاربردهای آن)، جستجو، جمع‌آوری و تحلیل شده است. نتایج این پژوهش نکات ارزشمندی از جهت‌گیری‌های پژوهشی در این حوزه را نمایان ساخته که می‌تواند برای تمامی برنامه‌ریزان پژوهش و فناوری و همچنین پژوهشگران کشور در ارتباط با این فناوری مفید باشد.