‌‌مروری بر سورفکتانت های‌ زیستی: مشخصه سازی و کاربردها

در سال های بازپسین، با صنعتی شدن جوامع، افزایش جمعیت و آلودگی در سراسر دنیا، تمایل به استفاده از سورفکتانت‌های زیستی افزایش یافته است. زیست‌توده ها طیف وسیعی از ترکیبات فعال سطحی به‌نام سورفکتانت‌های ‌زیستی را، که ترکیبات دوگانه‌‌دوستی با سر آب‌دوست دم آب گریز هستند تولید می کنند. این ترکیبات به‌طور عمده براساس وزن مولکولی، خواص فیزیکی شیمیایی و منبع میکروبی طبقه بندی می شوند. ‌‌ سورفکتانت‌های ‌زیستی با وزن‌مولکولی کم، کشش سطحی آب/هوا یا آب/روغن را کاهش می‌دهند، درحالی‌که امولسیفایرهای زیستی با وزن‌مولکولی بالا، در تثبیت امولسیون‌ها موثر هستند. سورفکتانت‌های زیستی، باتوجه ‌به ویژگی ها و برتری‌های بالقوۀ خود نسبت به انواع شیمیایی مانند سمیت کم، تجزیه پذیری زیستی بالا، غلظت بحرانی مایسل کم و تحمل دما، قدرت یونی و ph، در صنایع مختلفی همچون صنعت نفت، غذایی، پزشکی، آرایشی، شوینده، کشاورزی و پالایش زیستی ‌محیط‌زیست کاربردهای گسترده ای یافته اند. با‌ این‌حال کاربرد و تولید آن ها در مقیاس صنعتی به‌علت هزینۀ بالای تولید، محدود شده‌است. به‌همین دلیل صنایع و پژوهشگران در پی یافتن روش هایی همچون استفاده از بسترهای ارزان‌قیمت مانند ملاس، روغن های گیاهی و آب پنیر هستند؛ تا بتوانند هزینۀ بالای تولید این محصولات سبز را در مقیاس صنعتی کاهش‌دهند. از این‌رو شناخت ویژگی ها و مشخصه‌سازی سورفکتانت‌های زیستی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این بررسی به چند جنبۀ مهم ‌ سورفکتانت‌های زیستی همچون طبقه بندی ، ویژگی‌ها، عوامل موثر بر تولید، شاخص‌های ارزیابی و روش‌های آزمون و کاربرد آن ها در صنایع مختلف پرداخته شده است.