سیر تاریخی استفاده از عنوان «مهدی» در نگاه اسلام‌شناسان غربی

از آن جا که اعتقاد به مهدی موعود، همزاد اسلام بوده و بارزترین تجلّی را در بشارت های پیامبرb داشته است؛ فرقههای اسلامی در پذیرش آن اتفاق نظر دارند. بدیهی است سو استفاده برخی از مدعیان که نوعا برای کسب قدرت و مشروعیت، به این آموزه دینیِ اصیل تمسّک جسته اند، نباید به عنوان دلیلی بر نادرستی اصل مهدویت تلقی شود. متاسفانه بیش‌تر مستشرقین، توان تفکیک میان حقیقت مهدویت و سو استفاده های صورت گرفته از آن را نداشته و در پژوهش های تاریخی خود، این دو را به هم آمیختهاند.البته این موضوع تا حدّی طبیعی است؛ زیرا کم نبودهاند کسانی که در طول تاریخ، سخن از مهدویت گفته و آن را در جهت مقاصد خود به کار بستهاند؛ به گونهای که مستشرقین به این ذهنیت رسیدهاند که این بحث پیش از آن که یک واقعیت باشد، دسیسه و بهانهای در دست معترضین و مخالفین سیاسی بوده است. مقاله پیش رو کوشیده است با بررسی و نقد برخی اظهارات اسلام شناسان غربی، که در دایرهالمعارف های معتبر درج گردیده، در جهت رفع ابهامات و تصحیح نگرش آنان اقدام کند.