بررسی و تحلیل اندیشه آخر الزمانی بر اساس مبنای خداشناسی، در دو رویکرد دفعی و فرآیندی

این پژوهش به بررسی دو «رویکرد دفعی» و «رویکرد فرآیندی» تحولات آخرالزمان در اندیشه شیعه امامیه پرداخته و مسئله هدایت بشری، در آخرالزمان، و چگونگی آغاز و تحقق جامعه توحیدی تحت هدایت امام معصوم را مورد توجه قرار داده است. از این‌رو، دو رویکرد عمده در تفکر آخرالزمانی شیعه شناسایی شده است: رویکرد دفعی که به وقوع ناگهانی و بدون مقدمه تحولات اعتقاد دارد و رویکرد فرآیندی که تحولات را تدریجی و با توجه به فراهم آمدن شرایط و بسترسازی می‌داند. برهمین اساس، پژوهه پیش‌رو با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، تلاش کرده است مبنای خداشناسی هر یک از این دو رویکرد را بررسی کند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که رویکرد دفعی به قدرت مطلق الاهی تکیه دارد که بدون نیاز به بسترسازی و تحقق مقدمات لازم در جامعه، تحولات را به صورت ناگهانی رقم می‌‌زند. در مقابل، رویکرد فرآیندی معتقد است که تحولات آخرالزمان در چارچوب نظام علّی و معلولی پیش رفته و هرگونه تحول مهمی در آخرالزمان، به زمینه‌سازی و فراهم کردن مقدمات آن نیازمند است و خداوند نیز این روند را از طریق مراحل طبیعی و تدریجی هدایت می‌کند. ضرورت این بررسی آن است که شناخت مبانی هر یک از این رویکردها به درک دقیق‌تری از تاثیرات آن‌ها بر برداشت‌های مذهبی و سیاسی، به‌ویژه در بستر جمهوری اسلامی ایران که بر پایه زمینه‌سازی برای ظهور امام زمان(عج) بنا شده است، کمک می‌‌کند.