بازکاوی معناشناختی و تحلیل گستره مفهومی غیبت در آموزه مهدویت

پژوهش حاضر با هدف واکاوی و تحلیل معناشناختی مفهوم غیبت در مهدویت و با تمرکز بر احادیث پیشوایان معصوم(ع) صورت پذیرفته است. فراوانی و تنوع احادیث مرتبط با غیبت حضرت مهدی(عج) و تفاسیر گوناگون ارائه شده، به شکل‌گیری برداشت‌های ناهمگونی از معنای غیبت منجر گردیده است. این اختلاف دیدگاه‌ها، این پرسش بنیادین را پیش روی پژوهشگر قرار می‌دهد: مراد معصومان(ع) از کاربرد واژه «غیبت» در توصیف دوره‌ای از حیات حضرت مهدی(عج) چه بوده است؟ این مقاله، با اتخاذ رویکردی توصیفی تحلیلی و انتقادی، به بررسی و تحلیل جامع احادیث مرتبط با مفهوم غیبت می‌پردازد. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که غیبت حضرت، بر خلاف تفسیرهای محدودکننده آن به صرف «پنهان‌بودن جسم» یا «پنهان‌بودن عنوان»؛ مفهومی چندوجهی و پویاست که بر اساس مقتضیات و شرایط گوناگون، اشکال متفاوتی به خود می‌گیرد. در اوضاع تهدید جدی جان حضرت، غیبت به معنای ناپیدایی کامل و به مشیت الاهی محقق می‌شود؛ در حالی که در وضعیت امن‌تر، غیبت به شکل ناشناسی و عدم اشتهار بروز می‌یابد. یکسان انگاشتن این دو شکل از غیبت در همه شرایط، با توجه به روایات موجود، قابل دفاع نیست. این پژوهش، با ارائه تحلیلی نو و جامع از مفهوم غیبت، گامی به منظور رفع ابهامات و تبیین دقیق‌تر این مفهوم کلیدی در اندیشه مهدویت برمی‌دارد.