معرفی و بررسی کهن‌ترین نسخه خطی الغیبه، منسوب به نعمانی

در میان شیعیان امامیه، با وجود کتاب‌های متعددی از محمد بن ابراهیم نعمانی؛ بیش از همه، کتاب الغیبه، منسوب به وی مورد توجه بوده است. این کتاب در اوایل دوره غیبت کبرا و به درازا کشیده شدن غیبت امام زمان و اوج‌گیری آشفتگی فکری و تزلزل اعتقادی میان شیعیان، تالیف شده است. طبق گزارش فهرستگان نسخه‌های خطی ایران و نیز فهرست نسخه‌های خطی کتاب الغیبه، قدیمی‌ترین نسخه موجود کتاب الغیبه نعمانی، نسخه‌ای در کتابخانه آستان قدس رضوی است. این نسخه کهن، از دیگر نسخه‌های کنونی از الغیبه چهار قرن قدیمی‌تر است. بنابراین، لازم می‌نماید پژوهش‌ها و سوالاتی در مورد آن مطرح شود؛ از جمله: 1. مشخصات اصلی و فرعی کتابشناختی نسخه کهن چگونه است؟ 2. فهرست مطالب و ابواب نسخه کهن چگونه هستند و آیا با نسخه‌های دیگر و نسخه چاپی الغیبه تفاوتی دارند؟ 3. تبار نسخه کهن به چه بوم و جغرافیایی تعلق دارد؟ 4. آیا میان نسخه کهن و نسخه‌های خطی متاخر الغیبه اختلاف نسخه‌ای فاحشی وجود دارد؟ در مقاله حاضر، ضمن وصف کتاب‌شناختی مفصل نسخه، مشخص شد که در ابواب کتاب و میان نسخه کهن الغیبه با نسخه‌های متاخر و چاپی آن تفاوت‌ها و اختلافات کوچک و بزرگی وجود دارند.