نقش جریان‌های انحرافی پیش از ولادت حضرت مهدی عج در «وضع» و «تحریف» روایات مهدوی

با توجه به اهمیت «احادیث» در فهم دین، این مولفه در دوره‌‌های مختلف از صدر اسلام و پس از آن، همواره مورد سوء استفاده قرار گرفته است. این مقاله، ضمن بیان مفاهیم اصلی و تاثیرگذار، به نقش جریان‌های انحرافی موثر، بر پدیده «وضع» و «تحریف» روایات و نیز به جریان‌‌های زمان حضور معصومان؟عهم؟، مانند کیسانیه، ناووسیه، زیدیه، اسماعیلیه و واقفیه پرداخته است که برخی پس از مدتی از بین رفتند و برخی تاکنون وجود دارند.برخی افراد شاخص این گرو ه ها که مورد اعتماد جامعه اسلامی به شمار می رفتند؛ به طور عمده در دو گستره ابداع جریان های انحرافی و تقویت و گسترش آن ها، به جعل و تحریم برخی روایات دست زدند.البته با برخورد صریح ائمه اطهار؟عهم؟، از گسترش برخی این جریان های انحرافی و رشد بیش از پیش آن ها در میان شیعیان جلوگیری شد. این نوشتار که با روش توصیفی- تحلیلی به سامان رسیده است؛ به معرفی و تبیین جریان های انحرافی در وضت و تحریم روایات مهدویت و ریشه شکل گیری انحراف آن ها پرداخته است.