نگاهی به مبانی تفسیر قرآن در آثار استاد آیت اللّه مصباح

مبانی تفسیر از جمله موثرترین عوامل جهت دهنده تلاش مفسر در عملیات تفسیری است و در شکل گیری فهم درست از مقاصد خداوند از آیات نقشی بی بدیل دارد. یکی از راه های شناخت مبانی تفسیر قرآن، مراجعه به مقدمه و یا متن تفاسیری است که به مناسبت مقام از مبنایی سخن گفته و یا در تلاش تفسیری خود از آن بهره برده اند. در تفسیر موضوعی معارف قرآن اثر استاد آیت اللّه مصباح و نیز در برخی آثار دیگر ایشان به برخی مبانی اشارتی شده و اثرگذاری آن در فهم قرآن روشن شده است. نگارنده با مروری بر این آثار، آن مبانی را استخراج و توصیف و تحلیل کرده است. برخی از این مبانی عبارتند از: کلام خدا بودن قرآن؛ عقلایی بودن زبان قرآن؛ امکان و جواز فهم قرآن؛ تفاوت تفسیر با تاویل؛ واقع نمایی آیات قرآن؛ هدف داری؛ مصونیت از تحریف؛ اعجاز در هماهنگی و عدم اختلاف؛ جهانی بودن و جاودانگی؛ جامعیت در بیان امور مرتبط با هدایت انسان.